Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1964, Síða 28

Náttúrufræðingurinn - 1964, Síða 28
120 NÁTTÚ RU FRÆÐINGURINN lifandi eftirlegukind frá þeim tíma, er ísland var þakið þeim skóg- um, sem kallast arktó-tertíerir eða tertíert-mesófýtiskir (sjá Löve, 1963); hann er þá með öðrum orðum sú jurt, sem lengst hefur lifað á íslandi. Þess ber þó að geta, að enn er ekki hægt að þver- taka fyrir, að þessi mosi hafi ekki getað borizt til íslands á ísöld, þegar samband hefur ef til vill verið við Austur-Grænland, en það er önnur saga og lengri og enn að mestu á getgátum reist. Islenzkar jurtir eru aðallega austrænar eða norrænar, og hinn tertíeri vestræni gróður var sýnilega leystur af hólmi af jurtum austan að og norðan, þegar loftslag tók að kólna og jökultíminn nálgaðist. En síðar bættust nokkrar vestrænar svalviðrisjurtir í hóp- inn að nýju. Við vitum ekki, hvenær þetta varð eða hvernig, þótt við höldum það hafa gerzt á jökultímanum sjálfum eða rétt áður, þegar landbrú eða eyjabrú hefur sennilega tengt ísland við önnur lönd einhverja stund, en sumar tegundirnar hefur ef til vill rekið með sjávarstraumum að vestan síðar. Vestrænum jurtum hefur verið veitt minni athygli en skyldi á íslandi, þangað til upp á síð- kastið, svo að sennilega eigum við eftir að finna fleiri tegundir og deiltegundir en við vitum um sem stendur (sjá Löve & Löve, 1956). Mér telst til, að æðri jurtir íslenzkar af vestrænum uppruna muni vera ellefu eða tólf, sumir telja þær færri, en sennilega eru þær fleiri. Sumar þeirra eru jurtir, sem vaxa beggja vegna hafsins, en ameríska deiltegundin ein er fundin á íslandi; en aðrar eru teg- undir, sem hvergi vaxa í Evrópu utan íslands, nema ef til vill í Færeyjum. í rauninni tilheyra þær allar sama flokki jurta og Norð- menn kalla „vesturarktískar", en það eru tegundir, sem eru algeng- ar vestan megin hafsins, en afar sjaldgæfar norðarlega á Norður- löndum, en ekki sunnar í Evrópu (sjá Steindórsson, 1962, 1963; Einarsson, 1963). Þótt ef til vill mætti segja, að það sé engu líkara en að allar þessar jurtir hafi lagt af stað samtímis austur yfir hafið, en farið mishratt, svo að fæstar komust alla leið til Noregs, en aðrar dagaði uppi í Færeyjum, á íslandi eða á Grænlandi, er málið ef- laust mun flóknara en svo. Hinar vestrænu jurtir á íslandi hafa ellaust flutzt hingað á ýmsa vegu og á ýmsum tímum. Ef getgátan um aldur sverðmosans er rétt, hefur hann kannski vaxið á íslandi í 50—60 milljónir ára, en sumar hinna amerísku strandjurta hafa sennilega borizt til landsins eftir að jökultímanum lauk. íslenzk jurtalandafræði er enn lítt skrifað blað, ef til vill höfum
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.