Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1964, Side 46

Náttúrufræðingurinn - 1964, Side 46
NÁTTÚ RU F RÆ Ð1N G U R1N N 138 He Igi Ha l Igrirnsso n: Eldsveppir (íslenzkir belgsveppir II) Hver kannast ekki við kerlingareldinn, þennan einkennilega físi- belg, sem spúir reyk, e£ komið er við hann? Það er ekki að undra, þótt menn settu reykinn í samband við eld, sem þó varla var af betra taginu, eins og nöfnin kerlingareldur og skollaeldur benda til. Ekki var kerlingareldurinn þó alltaf með þessu laginu, hann gat líka verið reyklaus og hvítur í gegn, ekki ósvipaður osti, enda kallaður merarostur. Loks gat hann verið fullur af gulbrúnu, gor- kenndu efni, og þannig má hugsa sér, að nafnið gorkúla hafi orðið til, enda þótt það sé nú notað um lleiri sveppi. Þannig hafði Iivert þroskastig sveppsins sitt sérstaka nafn, og er það raunar ekki óal- gengt um plöntur. Raunar eru nöfnin enn fleiri, en flest þó að- eins afbrigði eða samsetningar af þeim, sem hér hafa verið nefnd. Þrátt fyrir þennan nafnagrúa, kemst maður í vanda, er velja skal nafn á tegundina í heild. Hef ég tekið þann kostinn að nota nat'nið kerlingareldur sem tegundarheiti, vegna þess, að það er al- kunnast og lýsir sveppnum á skemmtilegan hátt. Ættkvíslina1) Bo- vista leyfi ég mér að kalla eldsvepp til samræmis við það. Eldsveppaættkvíslin, Bovista, telst til ættar físisveppanna, Lyco- perdaceae, sem aftur teljast til belgsveppanna, Gasteromycetes. Allir físisveppir eru mjög svipaðir að gerð, enda oft kallaðir einu nafni gorkúlur. Belghýðið, eða byrðan, er gert úr tveimur samgrón- um lögum, út- og innbyrðu. Útbyrðan er oft þakin ýmiss konar flúri, mélkornum, göddum eða görðum, sem allt eru mikilsverð aðgreiningareinkenni. Oft breytist útbyrðan, er sveppurinn þrosk- ast og hverfur jafnvel alveg. Að innan er sveppurinn fylltur af svokallaðri gleypu, eða gyrju (gleba). Er hún, eins og áður er sagt, 1) Rétt þótti til samnemis við aðrar greinar heftisins að nota þetta orð, ættkvisl, enda þótt höfundur þessarar greinar, Helgi Hallgrímsson, noti orðið kyn um þetta hugtak. — Ritstj.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.