Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 17

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 17
Öhroyföur jarövecur ncö ^jÓGkulöpum, 'm.a. ö 1362. öll cjósku- löcin eru yncri cn landnámolaciö, Vlla. Gerviricur cöa hraun- hóll I Landbrotshrauni, rofinn af Skaftá. Rauöbrcr.ndur, hreyfður Hreyföur jarövecur. 1 heillesustu stykkjunum eru sæmilega varöveitt Gjóskulöc. Yngsta cjóskulaciö sem fundist hcfur i jaröraski viö jaöra Landbrotshraunsins er dökki hluti landnámslacsins, Vlla. Einfölduð mynd af jarövecr.sniöi i syðri baJíka Skaftár, við jaöar Landbrotshraunc. Snið skammt ofan Dalbæjarctapa. 5. mynd. Snið á Svíra, skammt ofan Dalbæjarstapa í Landbroti (Úr G. Larsen 1978). — A schematic drawing of a soil seclion in the southern hank of Skaftá, at the edge of the Landbrot lava. Undisturbed soil xuith horizontal tephra layers overlies soil that has been disturbed by the lava. gjallhnjótar fram úr hreyfða jarðveg- inum í bakkanum sem þá er oft rauð- seyddur (af hita) næst hrauninu. Þess- ir hnjótar virðast tilheyra Landbrots- hrauninu og sést það einna greinileg- ast skammt fyrir ofan bæinn Hólm og svo auðvitað í gjallhólunum á Svíra. Tilkomumestu rofin eru á svæði sem nær frá Dalbæjarstapa og nokk- uð niður fyrir Ytri-Dalbæ. Eftirfar- andi lýsing á við árbakkann á þessu svæði en er nokkuð einfölduð. Efst í bakkanum er alls staðar um meters þykkur, óhreyfður jarðvegur með reglulegum, láréttum gjóskulögum. Undir honum, í miðhluta bakkans, er oftast mjög mikið raskaður jarð- vegur með gjóskulögum líkt og á Svíra. Yngsta þekkjanlega gjóskulag- ið er Vlla (snið 3, 4. mynd). Sums staðar hefur jarðveginum hreinlega verið rúllað upp (6. mynd). í honum eru einnig malarlinsur, sumar eru mjög vel afmarkaðar og virðast hafa verið til staðar í jarðveginum áður en raskið átti sér stað. Neðst í bakk- anum er yfirleitt mýrarjarðvegur. Sums staðar er greinilegt að hreyft liefur verið við þessum jarðvegi því að hann hefur brotnað upp í stykki eða lagst í fellingar en inn á milli eru kaflar þar sem mýrarjarðvegurinn virðist með öllu óhreyfður. Á kafla er botn Skaftárfarvegarins milli Ytri-Dalbæjar og Eldmessutang- ans úr hrauni sem kemur fram undan mýrarjarðvegi neðst í bakkanum. Sá jarðvegur virðist óhreyfður, þó þarf svo ekki að vera. Jón Jónsson (1975) hefur lýst þessum jarðvegi og látið aldursákvarða gróðurleifar úr honum og reyndust þær vera allt að 5000 ára 11

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.