Náttúrufræðingurinn - 1979, Qupperneq 48

mun fínni broddum og halalengri,
kapilluþræðirnir grennri og Ijósari.
Vaxtarstaðir og vaxtarmáti eru líka
allt aðrir. Bovisla plumbea og B. to-
mentosa eru svipaðar að stærð. Sú
fyrrnefnda hefur gráa innbyrðu og
báðar hafa brúna eða dökkbrúna
gyrju, og vaxa í þurrlendi.
Bovista cretacea er talin vera ná-
skyld Bovista (Bovistella) paludosa
Lév., sem hefur mjög svipuð smásæ
einkenni og líka byrðu, en hefur nær
alltaf vel þroskaðan „háls“ (fót) með
ógróbærum svampvef (sbr. Lycoper-
don). Það er fágæt tegund, sem hitt-
ist aðeins í mjög frjóum lágmýrum,
en hefur ekki fundist á íslandi.
Bovistella humidicola Bowerm. sem
frumlýst var frá Kanada (Bowerman
& Groves 1962), virðist einnig vera
nauðalík Bovista cretacea, en Kreisel
(1967) telur hana samnefnda við Bo-
vista paludosa.
Bovista cretacea var upphaflega
lýst (1914) frá Torne Lappmark í
Norður-Svíþjóð, af Thore C. E. Fries,
sem fann hana einnig í Tromsfylki í
Noregi (Fries 1920). Síðan féll hún í
gleymsku og var talin til annarra teg-
unda (Arwidsson 1936), þar til Finn-
Egil Eckblad endurreisti hana 1955.
Hún hefur síðan fundist aftur á
nokkrum stöðum í Torne Lappmark
og í Finnmörk í Noregi (Eckblad
1971). Þetta virðist því vera greinileg
heimskautstegund, sem nú er í fyrsta
sinni getið utan Skandinavíu. Teg-
undin vex þar jafnan í raklendi með
mosa, og hefur fundist í allt að 800 m
hæð yfir sjó.
Helgi Hallgrímsson fann Bovista
cretacea fyrst á íslandi árið 1961, og
síðan hefur hann safnað henni á
nokkrum stöðum á Norðurlandi og
Austurlandi. Hún vex þar einnig í
raklendi, oft í mýraþúfum með mosa
eða í hálfdeigjum í grennd við dý.
Þar hefur hún aðeins fundist á lág-
1. mynd. Bovista crelacea Th. C. E. Fr.: a gró, b kapilluþræðir. — Bovista cretacea
Th. C. E. Fr.: a spores, b kapillitium.
42