Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 52

Náttúrufræðingurinn - 1979, Side 52
Jón Jónsson: Kristnitökuhraunið Inngangur Alkunn er frásögnin í Kristnisögu um manninn, sem kom lilaupandi og hafði að færa þingheimi þær fréttir að jarðeldur væri upp kominn í Ölfusi og rnundi hlaupa á bæ Þórodds goða, sem talið er að hafi búið á Hjalla þar í sveit. Langt er nú um liðið frá því að menn töldu sig vita, að upptök þess hrauns, er þá rann, væru í gígaröð- inni rétt austan við Hveradali og/eða í Eldborgum undir Meitlum, sem eru á sama- sprungubelti. Nokkur ár eru liðin frá því a.ð farið var að efast um þetta, færri nokkuð frá því að C14 aldursákvörðun sýndi að þetta var ekki rétt og nú aðeins um ár frá því að það má teljast endanlega sannað að þetta hraun er verulega eldra (Jón Jónsson 1977, 1978). Hvar er Kristnitökuhraunið? í skýrslu minni „Jarðfræðikort af Reykjanesskaga" (op. cit.) er á það bent að út frá fengnum niðurstöðum væri ekki um annað hraun að ræða, það er heimfæra mætti upp á sögnina, en hraunin úr Eldborgum við Lamba- fell eins og þær eru jafnan nefndar, en þær eru tvær, Nyrðri- og Syðri Eldborg, og eru í dalnum milli Lambafells og Blákolls. Allir, sem um málið hafa fjallað, held ég séu sam- mála um það að þessar eldstöðvar hafi verið virkar í sömu goshrinu og því sem næst samtímis enda þótt ekki sé það endanlega sannað. Þó er ljóst að Syðri-Eldborg er eitthvað yngri því hraun úr henni hefur runnið út á hraunið úr nyrðra eldvarpinu. At- hyglin beindist því fyrst og fremst að þessu hrauni ef finna mætti við það jarðlög, sem hægt væri að rekja inn undir það í von um að í þeim væru öskulög, sem vitað væri um aldur á eða þá kolaðar gróðurleifar, sem nota mætti við aldursákvörðun (C14). Af því að vitað var að „landnáms- lagið“ er víða að finna á þessum slóð- um var talið að það gæti gefið vís- bendingu um aldur hraunsins. Núna í haust (1978) skruppum við Sigmundur Einarsson þessara erinda austur á Svínahraun og fundum brátt álitlegan stað hvað varðar öskulög. Það er lítill mýrarbolli rétt vestan við veginn og við rönd Eldborgarhrauns Náttúrufræðingurinn, 49 (1), 1979 46

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.