Náttúrufræðingurinn - 1979, Blaðsíða 71

1. mynd. Lýsing á því, hvernig botnsjá starfar. Efri hluti myndarinnar sýnir dreif-
ingu hljóðmerkis út frá botnstykki, sem dregið er af skipi. Tit frekari skýringar eru
dregnir geislar í þessu hljóðmerki (a—f) og þeir sýndir á hluta af útskrift botnsjár-
innar á neðri Jiluta myndarinnar. Þar sést m. a. að fletir á botni, sem snúa að botn-
stykkinu, gefa sterkt (dökkt) endurkast, en fletir, sem snúa frá botnstykkinu, geta lent
í skugga. (Teikn. G. H.) — Diagrammatical sketch showing principles of side-scatt
sonar.
um gerð hafsbotns. Styrkur bergmáls
af botni stjórnast að verulegu leyti af
af því hvort hann er gerður úr föstu
bergi, möl, sandi eða leir. Því verður
útskrift botnsjárinnar mjög dökk
(sterkt bergmál) á klappar- eða malar-
botni, en ljósari á sandi eða leir.
Dœmi um notkun botnsjár
Botnsjá hefur verið notuð á Haf-
rannsóknastofnuninni um nokkurra
ára skeið, eða allt frá árinu 1974 er
slíkt tæki var keypt fyrir atbeina
Landgrunnsnefndar. Sú botnsjá send-
ir hljóðmerki til beggja hliða og skrif-
ar út mynd af hafsbotni báðum megin
við siglingaleið skips. Þrátt fyrir tals-
verða erfiðleika í upphafi vegna tíðra
bilana, hefur fengist talsverð reynsla
i notkun botnsjárinnar við lausn
ýmissa verkefna.
a. Nákvcem kortlagning hafsbotns.
Botnsjáin útbýr mynd af hafsbotni
65
6