Náttúrufræðingurinn - 1986, Blaðsíða 22

fannst í skurði rétt austan við botna
Klukknagils. í sniðinu er garðurinn
um 1—2 cm fyrir ofan Landnámslagið,
en slitrur af því finnast víða í garðin-
um. Þetta er eina sniðið þar sem
öskulög finnast ofan á garðinum. H—
1693 og K—1721 koma þar fyrir sem
slitróttar svartar rendur. Landnáms-
lagið nær ekki út fyrir garðinn og
vantar 1 m kafla neðan við.
Snið við Kúaflóð (4. mynd nr. 5)
Snið var mælt í skurði austan við
þjóðveginn. Um 5 cm af jarðvegi eru
frá Landnámslagi upp að garði. Pælan
norðan við garðinn er 1,8 m, en 1,5 m
sunnan við. í öllum sniðunum við
Þrælagarð, að Syðririma undan-
skildum, er ljóst öskulag fremur gróft,
rétt ofan við HB. Lag þetta finnst ekki
í Brattholti. Lagið er merkt HA í snið-
unum og gæti verið ættað úr Heklu.
Snið í rofabarð í Hrosshaga (8. mynd)
Eins og getið var hér að framan, þá
reyndist riminn í Hrosshaga, sem
nefndur er Þrælagarður, ekki vera
hlaðinn garður. Allt bendir til, að
hann sé gamalt rofabarð. Öll öskulög,
sem eru yngri en HB, virðast blásin í
burt, en löngu seinna hefur jarðvegur
aftur tekið að myndast ofan á rofa-
barðinu, en í honum finnast engin
öskulög. Jarðvegurinn ofan við HB er
dæmigerður fokjarðvegur. Milli HB
og H-4 eru þrjú allþykk, svört
öskulög. Þau samsvara einhverjum af
þeim 5 svörtu öskulögum, sem finnast
milli HB og H-4 í Brattholtssniðinu.
Tvö hin efri eru nú orðin að rauð-
brúnni móhellu. Neðst í sniðinu er
ljóst, mjög leirkennt öskulag með
svarta miðju.
Ályktanir um aldur
Ljóst er, að Þrælagarður er mjög
forn. Landnámslagið er frá 1 til 5 cm
undir garðinum. Aldur Landnámslags-
ins hefur ekki verið ákvarðaður með
beinum mælingum heldur út frá af-
stöðu þess til mannvistarleifa og gróð-
urfarsbreytinga, sem raktar hafa verið
til upphafs búsetu í landinu. Einnig er
hægt að nálgast aldur þess með mæl-
ingum á jarðvegsþykknun milli þekkt-
ra sögulegra öskulaga og reikna frá
neðsta þekkta öskulagi að Landnáms-
laginu. Erfitt er að áætla jarðvegs-
þykknun á þessum tíma, þar sem eng-
in þekkt öskulög eru nálægt Land-
námslaginu í Þrælagarðssniðunum. í
Skálholtssniðinu finnst H—1104 aftur
á móti og þar gætir áfoks lítið. Þar er
jarðvegsþykknun frá H—1104 upp að
H—1693 um 0,03 cm á ári. Með því að
nota þessa tölu þá ætti Landnámslagið
í Skálholti að vera um 202—203 árum
eldra en H—1104, eða fallið um 901 —
902 e. Kr. Þetta er mjög nærri þeim
aldri, sem menn hafa áætlað Land-
námslaginu. Þess ber þó að geta, að
þetta er vafalítið lágmarksaldur, því
ætla má, að jarðvegsþykknun hafi ver-
ið hægari fyrir 1104 en eftir. Ekki er
víst, að betri niðurstöður fengjust,
þótt reynt yrði að ákvarða aldur þess
með geislakolsaðferðinni. Því veldur
sú skekkja, sem henni fylgir, og ætla
má að verði um 50 ár til eða frá.
Með sömu aðferð má reikna út,
fyrir sniðið í Gilbotnum, þann tíma
sem liðið hefur frá því Landnámslagið
féll þar til garðurinn var hlaðinn. Utan
við garðinn eru 23-26 cm (meðaltal
24,5 cm) frá Landnámslaginu upp að
H—1693, sem gefur jarðvegsþykknun
upp á 0,03 cm á ári að meðaltali, eða
sömu þykknun og í Skálholti. í sniðinu
í Gilbotnum gætir áfoks mjög Iítið.
Milli Landnámslagsins og garðsins eru
um 1-2 cm og oftar nær 1 cm. Með
jafnri jarðvegsþykknun þá ættu að
hafa liðið um 32 ár (miðað við 1 cm)
frá því landnámslagið féll og þar til
228