Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1986, Side 22

Náttúrufræðingurinn - 1986, Side 22
fannst í skurði rétt austan við botna Klukknagils. í sniðinu er garðurinn um 1—2 cm fyrir ofan Landnámslagið, en slitrur af því finnast víða í garðin- um. Þetta er eina sniðið þar sem öskulög finnast ofan á garðinum. H— 1693 og K—1721 koma þar fyrir sem slitróttar svartar rendur. Landnáms- lagið nær ekki út fyrir garðinn og vantar 1 m kafla neðan við. Snið við Kúaflóð (4. mynd nr. 5) Snið var mælt í skurði austan við þjóðveginn. Um 5 cm af jarðvegi eru frá Landnámslagi upp að garði. Pælan norðan við garðinn er 1,8 m, en 1,5 m sunnan við. í öllum sniðunum við Þrælagarð, að Syðririma undan- skildum, er ljóst öskulag fremur gróft, rétt ofan við HB. Lag þetta finnst ekki í Brattholti. Lagið er merkt HA í snið- unum og gæti verið ættað úr Heklu. Snið í rofabarð í Hrosshaga (8. mynd) Eins og getið var hér að framan, þá reyndist riminn í Hrosshaga, sem nefndur er Þrælagarður, ekki vera hlaðinn garður. Allt bendir til, að hann sé gamalt rofabarð. Öll öskulög, sem eru yngri en HB, virðast blásin í burt, en löngu seinna hefur jarðvegur aftur tekið að myndast ofan á rofa- barðinu, en í honum finnast engin öskulög. Jarðvegurinn ofan við HB er dæmigerður fokjarðvegur. Milli HB og H-4 eru þrjú allþykk, svört öskulög. Þau samsvara einhverjum af þeim 5 svörtu öskulögum, sem finnast milli HB og H-4 í Brattholtssniðinu. Tvö hin efri eru nú orðin að rauð- brúnni móhellu. Neðst í sniðinu er ljóst, mjög leirkennt öskulag með svarta miðju. Ályktanir um aldur Ljóst er, að Þrælagarður er mjög forn. Landnámslagið er frá 1 til 5 cm undir garðinum. Aldur Landnámslags- ins hefur ekki verið ákvarðaður með beinum mælingum heldur út frá af- stöðu þess til mannvistarleifa og gróð- urfarsbreytinga, sem raktar hafa verið til upphafs búsetu í landinu. Einnig er hægt að nálgast aldur þess með mæl- ingum á jarðvegsþykknun milli þekkt- ra sögulegra öskulaga og reikna frá neðsta þekkta öskulagi að Landnáms- laginu. Erfitt er að áætla jarðvegs- þykknun á þessum tíma, þar sem eng- in þekkt öskulög eru nálægt Land- námslaginu í Þrælagarðssniðunum. í Skálholtssniðinu finnst H—1104 aftur á móti og þar gætir áfoks lítið. Þar er jarðvegsþykknun frá H—1104 upp að H—1693 um 0,03 cm á ári. Með því að nota þessa tölu þá ætti Landnámslagið í Skálholti að vera um 202—203 árum eldra en H—1104, eða fallið um 901 — 902 e. Kr. Þetta er mjög nærri þeim aldri, sem menn hafa áætlað Land- námslaginu. Þess ber þó að geta, að þetta er vafalítið lágmarksaldur, því ætla má, að jarðvegsþykknun hafi ver- ið hægari fyrir 1104 en eftir. Ekki er víst, að betri niðurstöður fengjust, þótt reynt yrði að ákvarða aldur þess með geislakolsaðferðinni. Því veldur sú skekkja, sem henni fylgir, og ætla má að verði um 50 ár til eða frá. Með sömu aðferð má reikna út, fyrir sniðið í Gilbotnum, þann tíma sem liðið hefur frá því Landnámslagið féll þar til garðurinn var hlaðinn. Utan við garðinn eru 23-26 cm (meðaltal 24,5 cm) frá Landnámslaginu upp að H—1693, sem gefur jarðvegsþykknun upp á 0,03 cm á ári að meðaltali, eða sömu þykknun og í Skálholti. í sniðinu í Gilbotnum gætir áfoks mjög Iítið. Milli Landnámslagsins og garðsins eru um 1-2 cm og oftar nær 1 cm. Með jafnri jarðvegsþykknun þá ættu að hafa liðið um 32 ár (miðað við 1 cm) frá því landnámslagið féll og þar til 228

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.