Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1986, Qupperneq 31

Náttúrufræðingurinn - 1986, Qupperneq 31
2. mynd. Þversnið af Arenal vestur-austur. Gígarnir 3 eru frá síðasta gosi. Gígur nr. 1 frá 29.7.1978. skyggni má af toppi Irazu sjá heimshöfin tvö Atlantshaf og Kyrra- haf, en fremur sjaldan mun að vísu loftið svo tært vera, einkum þó austan megin þar sem raki er meiri. Prýðis góður akvegur er alla leið upp að gíga- svæði fjallsins, enda er efri hluti þess nú þjóðgarður. Skemmtilegt er að veita athygli breytingum á gróðri eftir því sem ofar kemur í fjallið. í um 3000 m hæð fara að sjást jurtir, sem ekki koma fyrir í dölunum eða niðri á láglendi, en sem eru kunnar hverjum norðurlandabúa svo sem hvítsmári og undafíflar. Irazu er hluti af miklum eldfjalla- klasa sem er um 50 km í þvermál og jafnan er nefndur Irazu-Turrialba. Samanstendur hann af tveim risa- vöxnum eldkeilum (3.mynd). Turri- alba sem er aðeins 100 m lægri en Irazu, hefur ekki gosið eftir að Evróp- umenn komu til landsins. Gufuaugu eru í aðal gígnum, hiti 80-90°C og brennisteinn fellur þar út. Þangað er nú kominn akvegur. Eldvirkni Fyrstu heimildir um gos í Irazu eru frá árinu 1732. Þann 16. feb. það ár hófst gos í fjallinu og stóð það til í desember sama ár. Svo virðist sem öskufall hafi verið mikið. Næst verða aftur öskugos 1821 og 1847. Eftir það verður algert hlé þar til 1917. Fremur litlar upplýsingar liggja fyrir um þessi gos, en í október 1930 verður stórgos með miklu öskufalli, sem náði til höf- uðborgarinnar San José í rösklega 35 km fjarlægð frá gígnum. Eftir að hafa haft hægt um sig í 22 ár, vaknaði risinn aftur þann 13. mars 1963, að sögn sama dag og forseti Bandaríkjanna heimsótti landið. Segja má að eldfjall- ið hafi vaknað með andfælum, gífur- legum sprengingum og grjótkasti, sem eyðilagði byggingar í nágrenni gígsins. Tveim eða þrem dögum síðar varð mikið öskugos. Aska féll þétt yfir ná- grennið og í höfuðborginni varð að kveikja ljós um miðjan dag. Öskufalls varð vart við Nicaraguavatn í um 200 km fjarlægð. Talið er að mokað hafi verið 26000 tonnum af ösku af götum San José. í þessu gosi stíflaðist Rio Reventado af öskufalli, bæði því sem úr lofti féll og eins af öskuskriðum úr snarbröttum gilvöngum. Við þetta myndaðist uppistöðulón. Þegar stíflan brast varð feikna flóð, sem æddi niður árfarveginn, reif með sér allt sem fyrir 237
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.