Náttúrufræðingurinn - 1965, Qupperneq 25

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
183
um safnist fyrir í sanra einstaklingi eða öllu heldur sanra hóp. Þótt
vitað sé, að margar umhverfingar hafi orðið í sumurn tegundum
jurta án þess að víxlanahemill hafi komið í ljós, er hitt þó algeng-
ara, að samsafn umhverfinga valdi því, að víxlfrjóvganir verði
sjaldgæfari milli þessa lióps og hins gamla, sem engar umhverf-
ingar ber. Og að lokum fer svo, að fullkominn hemill er orðinn
á öllum víxlfrjóvgunum og tvær nýjar tegundir orðnar til úr einni.
Um það gildir hið fornkveðna, að margt smátt gerir eitt stórt, en
það getur tekið þúsundir og jafnvel milljónir ættliða áður en
samsafn hinna smáu umhverfinga hefur orðið nógu stórt til að
skapa nýja og sjálfstæða tegund, sem ekki getur blandað blóði við
þá hópa, sem hún þróaðist úr.
Þegar endaskipti hafa átt sér stað milli óskyldra litþráðapara,
truflar þetta pörun litþráðanna á þann hátt, að í stað þess að para
sig tveir og tveir, mynda þeir hring eða keðju úr fjórum litþráð-
um í kynblendningnum. Ef þessar keðjur eða hringir raða sér í
sérstakar myndir, getur svo farið, að helmingur frumanna líði
undir lok, eða að helmingur afkvæmanna verði ófrjósamur af því
að þeir hljóta annaðhvort of lítið eða of mikið af sumum litþráð-
unum. En það kemur engu síður fyrir, að skiptingin verður eðli-
leg, og allmargar tegundir jurta og dýra hafa samlagað sig svo
vel að slíkum endaskiptum, að eingöngu þeir einstaklingar, sem
hafa hlotið endaskipti milli allra litþráðanna, svo að þeir mynda
lokaðan hring við kynfrumuskiptinguna, geta haldið lífi. Þessvegna
eru sumir þeirrar skoðunar, að endaskipti séu mun þýðingar-
minni en umhverfingar við myndun þess æxlunarhemils, sem veld-
ur hinni hægfara þróun tegundanna.
Elægfara þróun tegundanna er sem sagt afleiðing af hægfara sam-
söfnun á mörgum umhverfingum og endaskiptum og öðrum þeim
breytingum, sem geta truflað pörun litþráðanna og skapað þannig
æxlunarhemil. En hin skyndilega þróun tegundanna er aftur á
móti afleiðing af því, að litþráðafjöldi einstaklings getur allt í
einu tvöfaldazt án þess að nokkur breyting verði á einstökum
litþráðum. Árangurinn af slíkri tvöföldun litþráðatölunnar kallast
fjöllitni, og þar eð bastarðar milli tvílitna og ferlitna eða fjöllitna
hópa eða einstaklinga eru ætíð ófrjóir, vegna þess að þeir fá ójafnt
margfeldi litþráðanna í vöggugjöf, vitum við, að enginn æxlunar-
hemill er sterkari en sá, sem stafar af tvöföldun litþráðatölunnar.