Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1965, Side 26

Náttúrufræðingurinn - 1965, Side 26
184 N Á T T Ú R U F R Æ ÐIN G U RIN N Þetta virðist hafa gerzt í að minnsta kosti þriðja hluta allra æðri jurta, svo að óhætt er að fullyrða, að slík skyndileg myndun teg- unda eða fjöllitni sé ein af: aðalrásum þróunarsögunnar, að minnsta kosti í jurtaríkinu. Fjöllitningar geta orðið til á marga vegu. Að því er við bezt vitum, koma einn eða tveir fjöllitningar fyrir í hverjum hóp af 1000 einstaklingum af flestum tegundum hinna æðri jurta. Þessir fjöllitningar virðast hafa orðið til við tvöföldun litþráðatölunnar í einum og sama einstaklingi, svo að í stað þess að hafa tvo litþræði af hverju tagi verða þeir fjórir. Af hagnýtum ástæðum eru slíkir fjöllitningar sagðir vera samfjöllitna. Þeim svipar svo mjög til tví- litna jurta í sama hópi, að erfitt er að skilja þá að á ytra útliti. Vegna þess að þeir eiga erfitt með að para alla litjrræðina fjóra og skipta þeirn reglulega og nákvæmlega við myndun kynfrumanna, tekst samfjöllitningum af þessu tagi sjaldnast að geta af sér afkvæmi, svo að þeir hverfa eftir einn ættlið og hafa þá engin áhrif á frekari þróun. Þó kemur það örsjaldan fyrir, að þeim heppnast að eignast afkvæmi vegna þess að litþræðirnir hafa sennilega ekki verið ná- kvæmlega eins, en slíkt er svo sjaldgæft, að óhætt er að gefa þessu lítinn gaum sem þróun nýrra tegunda og nýrra æxlunarhemla. Miklu sjaldnar verða fjöllitningar til á þann hátt, að tvær teg- undir, sem hægfara þróun hefur gert svo ólíkar, að þær hafa hlot- ið nær algeran æxlunarhemil, víxlfrjóvgast af einhverri slysni og mynda afar ófrjóan bastarð. Vegna þess að litþræðir þessa kynblend- ings eru orðnir svo ólíkir, að þeir geta ekki parað sig, fara kyn- frumuskiptingar þeirra svo til algerlega út um þúfur, svo að nær allar kynfrumurnar deyja eða verða ófrjóar. Það getur þó einstaka sinnum skeð, að það myndast kynfruma, sem hefur hlotið alla lit- þræði bastarðsins eða helmingi fleiri litþræði en eðlilegt er. Ef karlfruma af slíku tagi er svo heppin að finna kvenfrumu af sömu sjaldgæfu gerð, geta þær runnið saman og myndað einstakling, sem hefur hlotið helmingi fleiri litþræði en kynblendingurinn hafði í upphafi, eða öll litþráðapör beggja foreldra hans. Við segj- um, að slíkir fjöllitningar séu sérfjöllitna, af því að þeir hafa hlotið helming litþráðanna úr óskyldum tegundum. Þeir virðast verða svo sjaldan til, að óhætt er að segja, að hver slík sérlitna tegund reki ættir sínar til eins einstaklings, sem orðið hefur tíl í eitt einasta skipti á einum stað, en síðan dreifzt þaðan á eðlilegan

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.