Náttúrufræðingurinn - 1965, Qupperneq 26

72
N Á T TÚRUF RÆ ÐINGURINN
brögð að ofsjónum manna í þá átt, þegar hcilt byggðarlag þykist
horfa á kveld eftir kvcld ekki minni sjón en heilt eldgos, án þess
að nokknr fótur sje íyrir. jafnvel ofan úr Holtum höfðu menn
þótzt sjá eld úti í hafi og sýndist það vera milli lands og eyja (Vest-
mannaeyja) að því cr einhver merkasti maður þar skrifaði hingað.
bað er að minnsta kosti víst, að nærri Vestmannaeyjum helir ekk-
ert gos verið allt til 20. þ. m. Hefir hingað borist brjef þaðan, dags.
þann dag, þar sem ekki er einu orði minnst á neitt þess háttar. En
einmitt 3 kvöldin næstu á undan (17—19) var það sem Landeyingar
horfðu á eldinn í stelnunni milli Dranga og Vestmannaeyja.” (ísa-
fold 26. sept. 1896., 67. tbl. bls. 267). Þriðja október er enn grein
um þetta í blaðinu (69. blað, bls. 27.3). Þar segir: „Helzt er að heyra
sem Landeyingar sjeu enn ckki larnir ofan af þeirri trú, að þeir
hafi sjeð eldgos úti í hali nú fyrir hálfum mánuði. Er skrifað hingað
af Eyrarbakka fyrir fáum dögum: „Landeyjamenn eru hjer hópum
saman daglega og ber þeim flestum saman um það, að þeir hafi
sjeð eld suður undan Vestmannaeyjum; hafi bjarmann lagt langt
á lopt upp og eldstrókur sjest upp ylir allháa eyju (Hellisey), sem
bar í logann. Fæstir segjast hafa sjeð þetta nema eitt kveld, sumir
tvö, og allir segja þeir að svo áreiðanlegir menn liali sjeð þetta, að
óþarfi sje að rengja það. Enginn eldur helir samt sjest í Vestmanna-
eyjum, enda kváðu fjöll skyggja á sjóinn í suðurátt þar; aptur á
móti sagðist maður úr Hvolhreppi hafa horlt á eldinn hálfa klukku-
stund sama kveld og Landeyingar liali sjeð hann".
Ritstjóri fsafoldar telur auðsæilega, að vegna undangenginna
stórjarðaskjálfta á Suðurlandi sé líklegt að um ofsjónir hafi verið að
ræða. Víst er, að margir voru orðnir veiklaðir á taugum eftir allan
þann djöfulgang. Þess er þ<> að gæta, að jarðskjálftarnir voru væg-
ari í Landeyjunum en annarsstaðar á Suðurlandsundirlendinu. Mér
virðist sú staðreynd, að þetta fyrirbæri sést rétt eltir landskjálftana
miklu fremur uuka líkurnar fyrir því, að um eldsumbrot hafi verið
aðræða. Sumir kippirnir, einkum 27. ágúst og 2.-3. september, voru
snarpir í Vestmannaeyjum, þeir snörpustu, sem vitað er um þar
síðan sögur hófust, og gætu þar hafa opnast sprungur sem auðveld
uðu eldsumbrot. Um staðsetningu þessara hugsanlegu eldsumbrota
er það að segja, að til þess að eldstrókurinn sjáist yfir Hellisey úr
Landeyjum verður hann að hafa verið næstum í hásuður frá þeirri
ey. Frá Hallgeirsey og Bergþórshvoli ber Hellisey milli Brands og