Náttúrufræðingurinn - 1937, Blaðsíða 14

8 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
11111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 ii 111111111111 i 111111111111111111111 ii 11111111111111111111111111111111111111111111111 [ i ii ■ i r
ins báru appelsínur en aðrar sítrónur eða milliliði milli þess-
ara tegunda.
Einhver hinn allra þekktasti samgræðslukynblendingur er
Adams gullregn (Cytisus Adami), framleiddur af Adam garðyrkju-
manni í nágrenni Parísarborgar 1825. Adam hafði tekið græði-
brum af gullregnstegund einni, Cytisus purpureus, sem ber rauð
blóm, og grætt það á aðra gullregnstegund gulblómgaða, Cytisus
laburnum. Gullregn er allstór, fagur runni með stórum hangandi
blómklösum. Hann er af ertublómaættinni, og er ræktaður víða
til skrauts í nágrannalöndunum. Nú kom óvæntur árangur í ljós
hjá Adam. Samgræðlingurinn hans bar þrennskonar blóm, gul og
rauð eins og við mátti búast, og svo komu einnig fram sprotar, er
báru rauðleit blóm, sem voru milliliður milli hinna að útliti.
Þessi einkennilegi þríeini runni vakti mikla eftirtekt og var
álitinn merkilegur kynblendingur milli guls og rauðs gullregns.
Honum var fjölgað með græðlingum, og er nú ræktaður víða sem
hið mesta metfé og náttúruundur. Fræ myndar hann ekki eða nær
aldrei og var einnig að því leyti ólíkur foreldrunum. Margir aðrir
samgræðslu-kynblendingar þekkjast, t. d. þyrnimispill, Cratae-
gomespilus Asnieresii, myndaður við samgræðslu hvítþyrnis og
mispils. —
Flestir litu svo á, að hér væri um reglulega kynblendinga að
ræða, og væru þeir komnir fram við samruna tveggja fruma.
Aðrir neituðu samt þessu, og urðu miklar umræður og deilur um
þetta mál. Loks tókst tveimur þýzkum vísindamönnum, Winkler
og Baur, að ráða gátuna á árunum 1907—1912.
Winkler gerði aðallega tilraunir með plöntur af kartöfluætt-
inni (Solanum). Hann valdi þessa ætt af því að ýmsar tegundir af
henni er sérlega auðvelt að græða saraan. Einkum græddi Winkler
saman tvær tegundir, tómatplöntuna (Solanum lycopersicum), og
náttskuggablóm (Solanum nigrum). Þegar stofnplantan og græði-
kvisturinn voru gróin saman, þverstýfði hann plöntuna á sam-
græðslustaðnum. í sárinu á stúfnum voru þá tvennskonar vefir
eða plöntuhlutar, t. d. tómatvefur í miðjunni og náttskuggablóms-
vefur báðum megin, eða öfugt. (Sjá 119. mynd). Bráðlega mynd-
aðist sárakorkur, sem huldi sárið og hlífði plöntunni. í þessum sár-
fleti komu síðan fram brumhnappar. Þroska þeirra er hægt að
efla með því að skera hæfilega mikið af plöntunni svo vöxturinn
leggist í hnappana (Adventivknopper). Frá brumhnöppunum í
sárfletinum geta nú vaxið upp þrennskonar sprotar. Upp af tóm-