Náttúrufræðingurinn - 1941, Blaðsíða 62

156
N ÁTTÚRUFRÆÐIN GURINN
PÁLMI HANNESSON:
KLEIFARVATN
Sumarið 1930 rannsakaði ég Kleifarvatn eftir tilmælum dr.
Bjarna Sæmundssonar. Tilgangur rannsóknanna var s'á að afla
nokkurrar vitneskju um lífsskilyrði í vatninu, eðli Iþess og gerð,
en það vex og minnkar til skipt's, eins og kunnugt er, og hafa
menn verið harla ófróð'r um orsakir þeirra breytinga. í þennan
tíma var eigi bílfært nema skammt eitt suður frá Hafnarfirði,
og gat ég því eigi kcmið við þeim tækjum, er ég hefði helzt
kosrlð. Ég keypti norskan bát, fjórróinn, og lét flytja hann suður
að vatninu með allmiklum erfiðismunum. Á bátinn lét ég festa
tvær litlar vindur (spil), aðra fyrir línu, til þess að mæla vega-
lenigd frá landí, en hina fyrir lóðlínu. Landlínan var snæri með-
aldigurt, og merkt1'. ég það með mislitum þráðum með 5 m milli-
bili í þann endann, sem næst skyldi liggja landi, en sdðan með
10, 20 og 50 m millibilum iþað, sem utar skyldi koma. Fyrir lóð-
línu hafði ég laxafærá. Lóðið var af venjulegri gerð, en þó í
léttara lagi, og tók það í sig le'r og sand, ef fyrir var í botni.
Auk þessa hafði ég lítinn bctnskafa, einföld tæki til að ná vatni
og mæla hita á ýmsu dýpi cg loks s'lkinet til að veriða svifdýr.
Dvaldist ég við vatnið í vikutíma um miðjan júlímánuð, ásamt
þeim kennurunum, Einari Magnússyni og Siveinbirni Sigurjóns-
syni, sem voru mér til aðstoðar. Bjuggum við í tjaldi í brekku-
korni gegnt Lambhaga og höfðum yfirleitt allgott veður. Að
lokum settum við bátinn á hellisskúta einn í Lambhaga, og sá
lengi síðan nokkur merki þeirrar útgerðar.
DÝPTARMÆLINGAR.
Höfuðverkefni mitt var það að fá vitneskju um dýpi vatnsins
og botnlag, enda hiafði hivorugt ver'ð rannsakað áður, svo að
kunnuigt væri. Mældi ég dýpi á fjórum línum þvért yfir vatnið,
en auk þess allvíða annars staðar, ibæði út frá landi og úti á
vatninu. Alls mældi ég dýpi á nálegia 100 stöðum, og reyndist
það býsna tímafrekt með þeim útbúnaði, er ég hafði, því að
tcrvelt var að mæla, ef á vatninu var nokkur alda að ráði. Þver-
Mnurnar, er hér verða sýndar á eftir, merkti ég og lagði þannig: