Náttúrufræðingurinn - 1942, Side 21

NÁTTÚRUFRÆÐINGURTNN
147
er sprengiefni notað til þess að losa um brandinn. Út úr nómunni
er honum elvið á sporvögnum.
Yinnutimi i Botnsnámu hefir i sumar verið að meðaltali 54
stundir á viku. Afköstin hafa verið dálilið misjöfn. Mest hafa
verið losuð 18 tonn á viku, en meðaltalið lætur mjög nærri 14
tonnum vikulega, samkvæmt þvi, sem verkstjórinn skýrði mér
frá. Með 9 stunda vinnu hefir þvi hver maður losað og komið út
úr námunni rúniu hálfu tonni daglega að meðaltali. Þessi afköst
á dag mundu aukast meir en sem svarar þeirri viðhót manna,
sem þyrfti til þess, að Færeyingarnir, sem allir eru þaulvanir
að losa upp surtarhrand, mættu sinna því einu, en aðrir sæju um
að hlaða vagnana og aka þeim út.
Tvö sýnishorn voru tekin til efnagreiningar og rannsóknar á
hitagildi þeirra. Yoru þær rannsóknir framkvæmdar í Atvinnu-
deild Háskólans (Trausti Ólafsson, efnaverkfræðingur). Annað
þessara sýnishorna (merkt Botnsnáma I í töflu þeirri, sem fylgir
hér á eftir) er tekið í kolastíu á Isafirði. Hilt (merkt Botnsnáma
II.) er tekið i námunni úr surtarbrandslaginu, sem verið var að
brjóta. Er það valið þannig, að teknir eru þrír, um það hil hnefa-
stórir molar úr laginu, einn efst úr því, annar úr miðju þess og
s:á þriðji neðst og þeir allir síðan muldir saman. Taflan sýnir
rakamagn þessara sýnishorna, öskumagn þeirra og hitagildi. Til
samanhurðar eru tekin með tvö surtarbrandssýnishorn úr Skarðs-
nómu. Hefi ég tekið annað þeirra (merk't Skarðsnáma ’42) og er
það efnagreint af Trausta Ólafssyni. Hitt sýnishornið (merkt
Skarðsnáma ’18) veit ég ekki Iiver liefir valið, en efnagreiningu
á því annaðist Gísli heitinn Guðmundsson gerlafræðingur.
Sýnishorn Raki % Aska °/0 Efra liitagildi Neðra hitagildi (Notagildi)
Rotnsnúma I. 20.4 38 8 li.n.b. 2700 he')
11. 19.1 16.1 44-75 he 4150 he
Skarðsnáma ’42 20.0 25.8 3560 he 3140 he
’18 13.3 11.4- 4580 lie
1) lie = hitaeiningar.
Sýnishorn Botnsnáma I. er slæmt, varla nothæft til eldsneytis.
Það getur heldur ekki skoðast sem dæmi upp á gæði surtarbrands-
ins frá Botni, þar eð það er valið með þeim hætti, sem að framan
getur. Miklu réttari mvnd af Botnsbrandinum ætti sýnishorn
Botnsnáma II. að gefa. Er það dágott eldsneyti, enda létu flestir
10*