Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 10

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 10
72 NÁT TÚRUFRÆÐINGURINN Ingólfur Davíðsson: Staða íslands í gróðurbeltaskipun jarðarinnar Árið 1805 kom út rit, þar sem leitazt er við að gera grein l’yrir sam- bandinu milli gróðursins og umhverfisins, þar sem liann vex. Höf- undurinn, Þjóðverjinn Alexander von Humboldt, er talinn faðir hinnar vísindalegu gróðurlandafræði. Síðar liafa margir lagt skerf til þessara fræða. Má nefna svissnesku feðgana de Candolle (1855) og af Norðurlandamönnum Danina Eug. Warming og Chr. Raunkiær. Var rit Warmings, Plantesamfund, um skeið talið grundvallarrit í gróðurlandafræði. Gróðurlandafræðin er þríþætt. Hún hermir, Itverjar tegundir vaxi á tilteknum svæðum; einnig hvernig tegund- irnar skipa sér í félög eða gróðurhverfi — lýsir sambandi gróður- hverfanna og skilyrðanna. Loks segir hún frá þróun og sögu gróður- ríkisins á hverjum stað. Loftslag og ýmis ytri skilyrði ráða mestu um hvaða tegundir-vaxa á hverjum stað á jörðinni. Hitt verður sarnt jafnframt að liafa í huga, að tegundirnar eru misjafnlega vel hæfar til að ná mikilli útbreiðslu. Ræður þar unr aldingerð og margt annað. Einnig geta þær nrætt margvíslegum tálmunum á landnámsferðunr sínum. Áhrifamestu tálmanirnar eru höf og stórvötn, fjallgarðar, eyðimerkur og stór skógabelti. Gróðurríki ákveðins svæðis er nokkurn veginn í jafnvægi, að ó- breyttum skilyrðum. En ýnris ytri öfl geta valdið breytingum. Teg- undir flytjast inn og aðrar deyja út. Maðurinn hefir víða gerbreytt gróðri lreilla landa, nreð ræktun, beit, skógarhöggi o. s. frv. Þar sem jréttbýlt er, raskast Irið forna jafnvægi nrilli tegundanna tiltölulega fljótt. Þar senr ekki eru sérstakar ytri tálnranir, eru það lífskjörin, hiti, vatn, loft, birla og jarðvegur, senr skipa gróðrinum niður í hverfi og gróðurbelti. Eru lritinn og rakinn oft örlagaríkastir. Skal nú lítil- lega vikið að þessunr náttúrulögmálum. — Nokkur lriti er öllum gróðri nauðsynlegur, en lritaþörfin er nrjög misjöfn, bæði eftir teg- undunr og einnig eftir öðrum skilyrðunr. Liggur t. d. sama árshita- lína um ísland og sunnanvert Rússland, þótt gróðurinn sé afar ólíkur
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.