Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 37

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 37
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN 99 1. mynd: Myndin, sem gerð er eftir frummynd Huygens, sýnir 'ljósbrotið eins og það verður f ljósgeisla, sem fellur hornrétt :i kristallsflötinn OPQR. Geislinn AB klofnar í reglulega geislann BD og óreglulega geislann BC. hlið, eins og oft er komizt að orði. Séu nú hraðar þeir, sem ljósið berst með, þeir iömu beggja vegna sjtjaldsins, verður nýja ölduframhliðin samsíða þeirri fyrri. Séu aftur á móti iiraðarnir ólíkir, verður það til þess, að ölduframhliðarnar fá ólíkár stefnur sín á milli. Nú má vel hugsa sér, að ógrynni gata hefði verið á spjaldinu, eða öllu heldur, það getur ekki lireytt neinu, þótt alls ekki sé hafðt neitt spjald. — Til frekari skilnings er nú liægt að liugsa sér, að In ingaldan frá punktinum A sé komin til B, og leggur hún þar fram sinn skerf til ölduframhliðarinnar. Hefði opinu í A verið lokað, hefði ekki verið um sömu bylgjuhreyfingu að ræða í B, þ. e. a. s. ef um ljósöldur hefði verið að ræða, þá hefði orðið deyfing á ljósinu í B. Má því líta svo á, að ljósgeislinn hafi stefnuna AB að ljós- brotinu loknu. A þennan hátt skýrði Huy- gens fyrir sér ljósbrotið. Hefði sams konar skýring átt við með silfurbergið var auð- sætt, að ekki var nóg að gera ráð fyrir því einu, að sinn hvor geislanna hefði ólíka útbreiðsluhraðá innan silfurbergsins, sem lýsa mætti með kúluförum, sem Jrendust út í allar áttir (kúlulaga öldur). Olíkir ljóshraðar myndu að vísu valda tveim að- greindum geislum í siifurberginu, en báðir ættu Joeir að fylgja hinum almennu lögmálum um ljósbrot, en hér reyndist óreglulegi geislinn fara sínar eigin götur, sem meðal annars lýsti sér í snúningi myndarinnar með kristallinum. Huygens veitti Jjessu athygli og gerði sér ljóst, að af Jjví leiddi, að ekki gat komið til greina, að óreglulegi geislinn breiddist út eins og kúlulaga bylgja, jafnlnatt í allar áttir. Fór hann að athuga, hvort ekki mætti skýra hegðun óreglulega geislans með Jrví, að gera ráð íyrir að hann breiddist út eftir sporöskjufleti (ellipsoid)), Jr. e. fleti, sem fiest, Jjegar sporbaugur er látinn snúast um annan ás sinn (gott dæmi slíks flatar er jörðin, flötust til skautanna). Auðsætt er, að lega ása sporöskjuflatarins hlýtur að vera háð lögun kristallsins, ]). e. ásar 7*
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.