Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 12

Náttúrufræðingurinn - 1945, Blaðsíða 12
74 NÁTTÚRUJt'RÆÐlNGURINN vætu né mikinn þurrk. Þær eru margbreytilegastar og mest út- breiddar. (Meginhluti ísl. gróðursins). 4. Þurrkgráður, þola mjög vel þurrk og eru búnar margs konar vörnum gegn oi: mikilli útgufun (kaktusar, helluhnoðri o. fl.) Raki og hiti valda mestu um sköpun gróðurbelta jarðarinnar og vatnið ræður mestu innan gróðurbeltanna. Kn ekki má samt gleyma þátttöku loftsins. Efni þess er að vísu svipað um alla jörð, en loftstraumarnir eða vindarnir eru voldugur aðili. Stöðugir vindar beygja tré og annan hávaxinn gróður, eða knýja hann jafnvel að jörðu og slíta stundum blöðin af og merja þau. Gróðurinn verður lágur í vindhéruðum. Vindarnir flytja líka raka og hafa þannig mikil áhrif. J’urrir vindar aftur á móti Valda mikilli útgufun frá gróðrinum. Veldur slíkt iðulega ofþornun og visnun. Má víða sjá þess dæmi, t. d. er ungir trjásprotar ofþorna á vorin. Ráða vindarnir mjög miklti um gróðurfar hér á íslandi. l>að væri miklu gróðursælla, ef skjól væri nóg, þótt hitastigið Iiéldist óbreytt. Birtan, ekki sízt lengd dags og nætur, hefir einnig áhrif á gróður- inn. Má skipta honum í Iangdegisgróður, skammdegisgróður og ó- næman eða lítt næman gróður fyrir daglengdinni. Langdegisgróð- urinn þarf langan dag, helzt lengri en 14 tíma, til að ná eðlilegum þroska. Er langdegisgróður algengastur hér á íslandi. Skammdegis- gróðurinn vill liafa daginn 12 tírna eða styttri. Þannig er það í hita- beltinu og þar í grennd. Flestir hér þekkja jólakaktusinn, senr blómg- ast um jólaleytið, af því að Jrá er birtutíminn honum heppilegastur. Allar jurtir þurfa að vísu eitthvað ákveðið birtumagn samanlagt, til að þrífast vel, en Jrað' er ekki sama, hvernig birtutímanum er skipt niður. Nefnd skilyrði, hili, vatn, vinclar og birt.a, ráða mestu uin út- breiðslu tegundanna í stórum dráttum. En um hina nákvæmari skiptingu á takmörkuðu svæði ræður líka jarðvegurinn mjög miklu, oft x sambandi við rakann. Útlit eða vaxtarmót gróðuisins skapar svip gróðurlandanna. Ex hágróðri venjulega skipt í tvo stóra flokka (eftir vaxtarmóti) viði og jurlir. Viðirnir lifa lengi og hafa liarða, trékennda stöngla (tré og runnar). Jurtunum er efiir æfiskeiði skipt í fjölærar, tvíærar og ein- ærar jurtir. Er hér mest af fjölærum og tvíærum. Einnig er teg- undunum skipt eftir lífmyndum, miðað við hvernig þær búast við vetrinum eða þunkatímanum (þ. e. a. s. hvar brumin eru geymd og varin). Eru helztu lífmyndirnar loftplöntur, yfirborðsjurtir, svarð- arjurtir, jarðjurtir, vatna- og votlendisgróður og einærar jurtir.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.