Náttúrufræðingurinn - 1948, Side 30

76
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
liggi enn undii' storkutappanum tiltölulega grunnt í jörðu. Þær
storkna nú óðum, og urn leið skiljast rokgjörnu efnin frá. En þau
megna ekki lengur að sprengja sér braut upp úr berginu, heldur
síast í gegnum það. Á þeirri leið, sem er býsna krókótt, marggreind
og seinfarin, kemst kolsýran sums staðar í snertingu við jarðvatn
og leysist upp í því. Jarðvatnið streymir síðan, þrungið af kolsýru,
um bergsmugur undan hallanum burt frá Heklu. Yfir fleti þess sígur
fram annar straumur á svipaðan hátt og í sömu stefnu. í honum er
loftkennd kolsýra, sem liefur losnað aftur úr upplausninni. Sá
straumur verður að öðru jöfnu því hraðari og grynnri sem hallinn
er meiri. Þess vegna er ekki við að búast, að hann nái neins staðar
upp að yfirborði hraunanna fyrsta 7 km spölinn vestur frá eldstöðv-
unum, þar sem bæði er brattlent og auk þess eflaust mjög djúpt á
jarðvatninu. Loksins við Loddavötn, undir hinni háu brún Efra-
hvolshrauns, dregur snögglega úr hallanum og jarðvatnsflötur nær
yfirborði jarðar. Á slíkum stað hlýtur kolsýrustraumurinn að leita
út undir bert loft — svo sem raun ber vitni. Það er eftirtektar vert.
að flestar kolsýrugjóturnar við Loddavötn eru austan við tjarnirnar,
en engin vestan þeirra. Það gefur ljóslega í skyn, að kolsýrustraum-
urinn yfir jarðvatninu komi austan að, í átt frá Heklu.
Bæði í kolsýrulautinni í Hólaskógi og á Krikabrún benda stað-
hættir einnig til, að grunnt sé á jarðvatni, og þeir sýna enn frernur,
að kolsýran, senr þar kemur fram, liefur lagt leið sína norðan við
fjallgarðinn Langafell, Hádegisfjall og Strillu, en ekki um Selskarð.