Náttúrufræðingurinn - 1948, Side 44

90
NÁTTÚRUFRÆBINGURINN
og nú er verið að gera með vísindanöfnin: sem sé, að liver einasta
tegnnd beri aðeins eitt heiti, sem öllum sé skylt að nota í „flórum“
eða öðrum bókum um grasafræðileg efni, hvort heldur sem þær eru
vísindalegar, fræðilegar eða námsbækur.
En þá kemur spurningin: Eftir hvaða reglum ber að velja nöfnin?
Hér verður ekki hægt að beita sömu aðferð og við latnesku nöfnin,
sem sé: að velja elzta nafnið, því að ókleyft er að fá vitneskju um
slíkt, þegar um gömul fjölnefni er að ræða. Aftur á móti er það
venjulega auðvelt, ef fjölnefnin eða tvínefnin liafa orðið til á síðustu
áratugum. Tillögur mínar um nafnavalið eru þessar:
1. Ef um gömul fjölnefni er að ræða, sem ekki er vitað um aldurs-
mun á, ber að velja það nafnið, sem bezt á við plöntuna (samkvæmt
dómi nafngiftarnefndar, sem skipuð er færustu grasafræðingum).
2. Ef um fjölnefni eða tvínefni er að ræða og örugg vissa er fengin
fyrir því, að eitt (eða annað) þeirra er elzt (eldra), ber að velja Jrað
nafn.
3. Ef höfundur plöntúnafns hefur sjálfur gert síðar nafnbreytingu
eða flutt nafnið yfir á aðra tegund, ber að láta þá breytingu standa
óliaggaða.
4. Ef gamalt plöntunafn, er hingað til hefur ekki verið notað,
kemur í leitirnar og vitað er, við livaða plöntu Jrað á, ber þeirri
plöntu að fá nafnið.
5. Þegar planta finnst í fyrsta skipti hér á landi og þarf að gefa
henni íslenzkt nafn, er íinnandanum að vísu leyfilegt að skíra hana
sjálfur, en nafn hans á plöntunni þarf að ldjóta samþykki nafngiftar-
nefndar.
í þessari síðustu gi'ein er að vísn átt við alíslenzkar plöntur, en
hún getur jafnframt gilt um erlendar plöntur, sem hingað eru
fluttar til ræktunar. Fyrir tæpum 50 árum var fyrst, svo að orð sé á
gerandi, byrjað að rækta hér erlendar jurtir, runna og tré, og hefur
sú ræktun stöðugt aukizt og.Jreim tegundum fjölgað, sem reyndar
hafa verið, svo að fullyrða má, að þær skipti nú hundruðum. Við
komu erlendra tegunda lúngað kom brátt í Ijós, að aljaýða manna
sætti sig ekki við vísindanöfnin ein á jrlöntunr Jressum, og var þá
ekki nema um tvennt að velja: annað hvort að notast við erlendn
þjóðarheitin, ef til voru, eða búa til frumleg, íslenzk nöfn, og voru
báðar þessar leiðir farnar. Vorn þá Jrjóðarlieitin oftast beinlínis
Jrýdd: Morgenfrue nefnd morgunfrú, Venusvogn nefndur venusvagn
o. s. frv.