Náttúrufræðingurinn - 1953, Blaðsíða 36

Bókarfregn.
Rachel L. Carson: Hafið og huldar lendur. Mál og menn-
ing. Reykjavík 1953.
Það er því miður ekki hversdagslegur viðburður, að út komi á ís-
lenzku bók, sem sérstök ástaeða sé til að mæla með í þessu tímariti.
En nú er ein slík bók nýlega út komin: Hafið og huldar lendur (The
sea around us) eftir bandarísku vísindakonuna Rachel L. Carson. Síð-
an þessi bók kom út 1950, hefur hún farið sigurför um heiminn og
alls staðar fengið prýðilega dóma lærðra sem leikra. Höfundurinn
hefur náð merkilega góðum tökum á þessu mjög yfirgripsmikla efni
og kann að segja frá, svo að bókin er blátt áfram spennandi aflestrar
og örvar hugmyndaflugið samtímis því, sem hún veitir mikinn fróð-
leik um hin óravíðu úthöf og það, sem í þeirra fylgsnum býr. Fjallað
er um ýmsar rannsóknir allra síðustu ára, svo sem hinar stórmerku
rannsóknir sænska HZúaíross'-leiðangursins á botnseti úthafanna, en
þær rannsóknir byggjast á því, að hægt er með tæki, sem sænski verk-
fræðingurinn Kullenberg fann upp, að ná yfir 20 m löngum kjörn-
um úr botnsetinu, en botnsetið myndast svo hægt, að þetta svarar til
margra milljóna ára í jarðsögunni. Þá er og rætt um hin geysilegu
gljúfur, sem víða skerast inn í jaðra landgrunnanna. Það eru fyrst
og fremst bergmálsdýptarmælarnir, sem gert hafa mögulega mælingu
á stærð og lögun þessara gljúfra, en gáta þeirra er enn langt frá ráðin.
Yfirleitt er það svo, að með nýjum rannsóknartækjum ráðast ýmsar
gátur, en þær ráðningar geta af sér nýjar gátur, sem krefjast róðn-
ingar. Þannig er framvinda vísindanna, eilíf leit nýrra sanninda.
Furðulegt er margt, sem frú Carson hefur að segja frá lífi hinna
símyrku regindjúpa úthafsins, en ævintýralegast af öllu þótti mér að
lesa um þann litla fisk grúníon og hrygningavenjur hans. Kaflinn
Upphaf og örlög úthafseyja ætti að prentast í Frey eða Búnaðarritinu
til lesturs og alvarlegrar umþenkingar þeim, er ekki hafa áttað sig