Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1973, Síða 106

Náttúrufræðingurinn - 1973, Síða 106
94 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN sakaði bæði gróður og dýralíf. Rannsóknir þessar urðu Darwin síðar máttarviðir kenningum hans: um uppruna tegundanna. Síðan hafa margs konar náttúrufræðingar heimsótt eyjamar, svo sem: haffræðing- ar, veðurfræðingar, jarðfræðingar, grasafræðingar og dýrafræðingar. Ymsir jarðfræðingar hafa verið að velta því fyrir sér, hvemig Skjald- bökueyjar hafi orðið til í upphafi. Sú skoðun hefur verið ofarlega á baugi, að eyjamar hafi fyrir ævalöngu verið í tengslum við Mið- Ameríku, eða réttara sagt hluti af skaga vestur úr henni. Síðar hafi svo mikið af skaga þessum sokkið í sæ við ægileg eldsumbrot. Eyjarnar ættu þá að vera leifar af því umróti. Ýmsar stoðir renna undir þessa skoðun. A milli meginlandsins og nyrztu eyjanna er t. d. neðansjávarháslétta, og er mismunandi djúpt á henni, hvergi þó meira en 2000 metrar; er viða bratt til beggja handa út af hásléttu þessari. Er dýpið um- hverfis hana 3500—5000 metrar. Hafi Skjaldbökueyjarnar einhvern tíma verið útskiki á meginlandi Suður-Ameríku, þá hljóta tugmilljónir ára að vera liðnar síðan að slíkt átti sér stað, því að dýr eyjanna og meginlandsins em harla frá- bmgðin hvert öðru. Margir náttúmfræðingar hafa spurt sjálfa sig að því, hvaðan jurtir og dýr hafi flutzt til eyjanna og hvemig. Ef við ætlum, að jurtimar eða fræ þeirra hafi borizt sjóleiðina, þá mælir margt á móti því. Tvenns konar hafstraumar leika um eyjarnar: Panamastraumurinn um 5 þeirra nyrztu og Humboltstraumurinn um syðri eyjamar; cr Humboltstraumurinn mörgum stigum kaldari en hinn. Ef sjávarstraumar hefðu unnið að flutningi gróðursins á einn eður ann- an hátt, þá hefði gróðurríki nyrztu eyjanna átt að vera samsett af teg- undum, náskyldum þeim, sem vaxa í Mið-Ameríku og Mexikó, en gróð- ur syðri eyjanna ætti að vera afsprengi strandgróðursins í Suður- Ameríku. Jafnhliða ættu að vera sterkar líkur fyrír því, að sams konar gróður væri á öllum eyjunum í hvorum eyjaklasa fyrir sig. En í reynd- inni er því alls ekki þannig háttað. Tvær granneyjar geta haft mjög ólíkt gróðurfar og mismunandi tegundir. Ef vindurinn, sem aðallega blæs af suðaustri inn yfir eyjarnar, flytti með sér gró og vængjuð fræ, ættu að minnsta kosti burknategundirnar á vesturströnd Suður-Ameríku að vera þær sömu og á eyjunum. En það einkennilega er, að af 110 burknategundum, sem á eyjunum vaxa, er helmingurinn ættaður frá Mexíkó, en hinn helmingurinn frá Norður-Ekvador og Kólumbíu, en alls ekki frá Chile eða Perú, enda þótt þau lönd liggi beinust við innflutningnum. Suðaustanvindurinn
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.