Náttúrufræðingurinn - 1973, Qupperneq 130

118
NÁTTÚRUFRÆÐI NGURINN
Fræðsluferðir.
Farnar voru ljórar fræSslul'erðir, þrjár eins dags ferðir og ein þriggja daga
ferð. Þátttakendur voru alls 250.
Sunnudaginn 9. júlí var farin grasafræðiferð í Grafning. Ekið var sem leið
liggur austur Mosfellsheiði og gróður skoðaður á heiðinni. Síðan var haldið í
Grafning, þar var m. a. liugað að burknum í Svínahlíð og auk Jress skoðuð
jarðvegseyðing, sem víða er áberandi. Einnig má geta þess, að sverðmosi fannst
þarna á blágrýti, en annars er þessi tegund að mestu bundin við móberg. Loks
var skoðaður votlendisgróður í mýri vestan Álftavatns og ekið til baka um
Hellisheiði. Veður var gott fram eftir degi, en byrjaði að rigna skömmu áður
en haldið var heimleiðis. Þátttakendur voru 40. Leiðbeinendur voru þeir
Ágúst H. Bjarnason, Bjarni Helgason og Ólafur B. Guðmundsson. Fararstjóri
var Kristján Sæmundsson.
Föstudaginn 28. júlí var lagt af stað í þriggja daga alhliða fræðsluferð urn
Nýjadal og víðar. Á fyrsta degi var komið við hjá Hrauneyjarfossi og Sigöldu
og skoðuð Tungnárhraun og ummerki fornra stöðuvatna. Var síðan ekið sem
leið liggur norður yfir Köldukvísl og á Sprengisandsleið. Áð var við Grjóta-
kvísl og skoðað gróðurfar þar. Síðdegis var haldið í Nýjadal (Jiikuldal) við
Tungnafellsjökul og slegið tjöldum við sæluhús FÍ. Laugardagsmorgninum
vörðu flestir til að kynnast háfjallagróðri í Nýjadal, en ]tar má sjá margt for-
vitnilegra jurta. Á þessu svæði eru m. a. þrjár tegundir á suðurmörkum út-
breiðslu sinnar: l'jallalójurt, fjallavorblóm og héluvorblóm. Eftir hádegi var
haldið norður með Tungnafellsjökli. Var stanzað í Tómasarhaga og fóru margir
í fjallgöngu og gengu á Fagrafell (1452 m). Á Fagrafclli var margt fáséðra jurta.
Einkum bar mikið á fjallavorblómi, sem var í fullum blóma allt upp í 1450 m
hæð. Utan í fellinu var talsvert af smávöxnu skarfakáli. Nokkrir héldu norður
á Fjórðungsöldu undir leiðsögn Guðmundar Magnússonar. Jarðfræðingar
fræddu menn um Tungnafellsjökul, en hann er eldkeila mynduð á ísöld og
hefur aldrei gosið á nútíma. Aflöng askja er efst í fjallinu, og í henni situr
jökullinn. Hryggurinn, sem liggur í sveig sunnan Nýjadals, er myndaður í
sprungugosi undir jökli, og er sprungan samhliða útlínum öskjunnar. Að
morgni sunnudags voru tjöldin tekin upp og lagt af stað áleiðis til byggða.
Stanzað var í Ölduveri, en það er eitt af útjaðrasvæðum Þjórsárvera, og svipar
gróðri þar mjög til þess, sem gerist í Þjórsárverum, en áfoks gætir þó mjög.
í Olduveri voru skoðaðar rústir og heiðagæsarhreiður, en engin heiðagæs sást
í ferðinni, þótt víða sæjust hennar merki. í upphafi hafði verið gert ráð fyrir
að heimsækja Eyvindarkofaver og jafnvel Þúfuver í þessari ferð, en það tókst
því miður ekki, vegna bilunar í eina fjallabílnum, sem í ferðinni var. Á suður-
leið var siðan stanzað lítillega við Vatnsfell og í Rangárbotnum, loks var ekið
niður Landssveit og til Reykjavíkur. Veður var bjart og hlýtt mestallan tím-
ann, og má segja, að það hafi verið mikið lán á þessu vætusumri. Þáttakendur
voru um 120. Leiðbeinendur voru Arnþór Garðarsson, Bergþór Jóhannsson,
Birgir Jónsson, Krisján Sæmundsson, Jens Tómasson og Ólafur B. Guðmunds-
son.
Laugardaginn 26. ágúst var farin fjöruferð á Snoppu á Seltjarnarnesi og í