Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 29

skipti máli hvar hver gosslöð er. Elsta
hraunið, sem er auðþekkt frá öllum
hinum, hefur og komið upp í gígaröð
á sama sprungubelti, því það hefur
sannanlega runnið bæði austur og
vestur af fjallinu, en af gígum, sem
|>að er komið úr, sést ekki nema að-
eins einn gígur og þá væntanlega sá
syðsti. Hann er mjög fornlegur og
lítið áberandi. Þessi gígur er undir
suðvesturhorni Lakahnúka utan í
hlíðinni neðst gegnt Stóra Meitli aust-
anverðum. Hraunið í gíg þessum er
mjög dílótt og líkt því hrauni, sent á
korti Þorleifs Einarssonar er nefnt
um bergið í hraunum jtessum eins og
Jtað verður séð með berurn augum og
byrjað á því sem elst er:
Hraun I er eins og áður er sagt
ákaflega feldspat dílótt og eru dílarnir
flestir 3—5 mm í Jtvermál en innan-
um er talsvert af feldspatkristöllum,
sem eru 1 cm í þvermál og jafnvel
meira. Nokkuð er um ólivín díla í
Jjessu hrauni, en ]jci 1 eru smáir og
yfirleitt minni en 1 mrn í þvermál.
Svo þétt liggja dílarnir í þessu hrauni,
að erfitt er að finna 1 cm2 flöt svo að
ekki sé þar feldspatkristall.
Hveradalahraun er mjög frábrugð-
Trausti Ein. ’51 Þorleifur Ein. ‘60 Jón Jónsson ”14
Hraun: A I I
)) B II Hveradalahraun
)f C III Skarðsmýrarhraun
)) D IV Reykjafellshraun
Hellisheiðarhraun 1. Loks skal Jjess
getið hér, að austan í Litla Meitli og
suðvestur af honum er lítil gígaröð
og í framhaldi af henni nokkrir smá-
gígir vestan við Jjjóðveginn. Liggur
vegurinn vestur að Sandfelli yfir Jiann
austasta þeirra. Gígir Jjessir eru yngri
en hraun frá Leitum en eldri en Eld-
borgahraun. Um aldur þcirra er að
iiðru leyti ekki vitað.
Af Jjví að nú hafa Jnír höfundar
notað mismunandi nöfn yfir Jjau
hraun, er hér hefur verið fjallað um,
skal til að forðasi rugling, látið fylgja
yfirlit yfir Jtau hér.
Yngst hraunanna á Jíessu svæði er
svo Eldborgarliraun, en takist að ald-
ursákvarða Jiað kemur væntanlega í
ljós hvort réttmætt er að kalla Jmð
Kristnitökuhraun eða ekki.
Loks skal liér farið nokkrum orðum
ið Jjessu hrauni. Dílar eru fáir en
greinilega í tveim stærðarflokkum.
Flestir eru um I mm í Jjvermál eða
minni en nokkuð um feldspatkristalla,
sem eru 3—5 mm. Ólivín er aðeins
smásætt í Jiessu hrauni. Skarðsmýrar-
hraun er nokkuð líkt þessu hrauni,
en þó minna dílótt og í Reykjafells-
hrauni má heita að dílar séu horfnir
og lítið er urn J)á í Eldborgarhrauni.
Erfitt er að greina mun á Jiessum
tveimur hraunum svo mark sé á tak-
andi.
Hraunin eru sem hér segir:
I Hellisheiðarhraun f (Þ.E. 1960),
II Hveradalahraun,
III Skarðsmýrarhraun,
IV Reykjafellshraun og
V Eldborgarliraun u. Meitlum.
23