Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 38

Náttúrufræðingurinn - 1977, Blaðsíða 38
Hringveri, rennur við bæjarvegginn að norðan og niður af bakkanum við norðvesturhorn túnsins. Hann nefnir Guðmundur Kálfadalslæk, en hið rétta nafn hans er Bcejarlcekur. En Kálfadalslækur er vissulega til. Hann á upptök sín skammt ofan við bakka- brúnina í dálítilli lægð: Kálfadal, en fellur niður í fjöruna nálega mitt á milli Bœjarlcckjar og Skeifár, sýnileg- ur hverjum vegfaranda. Örnefnið Brunngil er á röngum stað á kortinu. Þar á að standa Mið- aftanslág. Hún er þvert vestur af gamla Ytri-Tungubænum og notuð áður sem eyktamark. Strauch hefur náð í þetta lágarnafn, en flytur það suður í Skeifárbás. Brunngilið er hins vegar dálítið norðan við Miðaftans- lág og á að færast inn á uppdráttinn við syðra djúpa skarðið, sem þar er sýnt í bakkabrúnina. Þetta er all- djúpt gil og liggur við norðurjaðar Y tri-Tungutúnsins. Guðmundur skeytir Litli- og Stóri- framan við Svarthamarsnafnið. Við hér greinum þá ævinlega sundur með Ytri- og Syðri-. En hvar eiga þeir að vera á uppdrættinum? Ytri-Svartham- ar þar sem Guðmundur setur sína á kortið. Þar liggur um gamall fjárstíg- ur, er heitir Ytri-Svarthamarssneið- ingur. Nokkru sunnar, beint upp af Námunni, liggur önnur fjárgata frá bakkabrúninni og áður en námu- vinnslan hófst endaði hún í fjörunni sunnanvert við námugöngin. Hún hét og heitir Syðri-Svarthamarssneiðing- ur. Þar er þyrping kletta, sem skaga fram úr bakkanum og varpa dökkum skuggum á bergið, þegar sól er á suðurlofti. Svarthamar er réttnefni á þeim. Guðmundur teiknaði nákvæm- lega báðar þessar klettaþyrpingar inn á uppdrátt sinn, en nú hefur hin ytri að mestu verið brotin niður af vega- gerðarmönnum. Skamrnt norðan Hallbjarnarstaðar- kambs er Hælskor, en samkvæmt ríkj- andi málvenju hér: Hœlskora, og enn norðar Nafir. Við heimamenn notum ætíð eintölu nafnsins, Nöf eða Stór- höfðanöf. Loks vil ég benda á uppdrátt á bls. 12 í áðurnefndri bók Guðmundar. Þar stendur við örnefnið Lambatorfu, norðan Breiðuvíkur: (Tjörnes). - Strauch tekur þetta upp svigalaust. Heiti þessarar sveitar — Ijörnes — hefur löngum þólt torskilið, enda margar getgátur komið fram um það, hvað fyrri hluti nafnsins þýckli. Ein var sú, að tjör þýði spjót, og Vola- dalstorfa hafi upphaflega hlotið þetta nafn — Tjörnes — vegna lögunar sinn- ar, en það síðan færst yfir á allan skagann. Þó tilgáta þessi sé mjög skemmti- leg, finnst mér ekki rétt að setja hana inn á uppdrætti, þar sem ekki er kunnugt um neinar skráðar heimildir eða munnmæli um það, að Voladals- torfa (eða Lambatorfa) hafi heilið Tjörnes. HEIMILDIR Bárðarson, Guðmunclur G. 1925: A Strati- graphical Survey of the Pliocene De- posits at Tjörnes in Northern Ice- land. Kgl. danske Vid. Selsk. Biol. Medd. 4 (5), 1—118, Kpbenhavn. Strauch, F. 1963: Zur Geologie von Tjör- nes (Nord-Island). Sonderveröff. Geol. Inst. llniv. Köln 8, 1 — 129. 32
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72

x

Náttúrufræðingurinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.