Fréttablaðið - 20.06.2009, Blaðsíða 28

28 20. júní 2009 LAUGARDAGUR
Fólkið er
ótrúlega
þrautseigt.
Þeir sem ég
talaði við
sögðust reiðir
ísraelskum
yfirvöldum
en ekki Ís-
raelunum
sjálfum.
Þ
að gengur allt vel hérna
úti. Við höfum verið að
kenna fjórum gervilima-
smiðum tæknina okkar
stíft í eina viku og erum
að klára að setja á þrjátíu
fætur áður en við förum aftur heim á
sunnudag,“ segir Sigrún Þorgeirsdóttir,
sem stödd er í Afríkuríkinu Botsvana
á vegum O.K. Prosthetics og utanríkis-
ráðuneytisins. „Við erum hér tvö frá
Íslandi, ég og Össur Kristinsson, ásamt
tveimur gervilimasmiðum frá Suður-
Afríku og einum sjúkraþjálfara. Við
erum að vinna á endurhæfingarstöð
sem Finnar settu hér upp 1988.“
Sjötug og hoppandi
Össur Kristinsson, stofnandi stoð-
tækjafyrirtækisins Össurar, er hug-
myndasmiðurinn að baki O.K.Pro-
sthetics. Fyrirtækið er ekki rekið í
ágóðaskyni og fjármagnar verkefni sín
með gjafafé. Fyrirtækið sérhæfir sig í
tækni þar sem hægt er að setja hágæða
gervifætur á fólk sem misst hefur fót
fyrir neðan hné á innan við klukku-
stund, við mjög erfiðar aðstæður. Sig-
rún segir ótrúlega upplifun að fylgjast
með sjúklingunum prófa nýju fæturna.
„Í dag fylgdist ég til dæmis með 71 árs
konu sem hafði áður verið á gömlum og
lélegum fæti. Hún tók sig til og hoppaði
þegar hún fékk nýja fótinn. Svo var hér
rúmlega tvítugur strákur sem var að
ganga í fyrsta sinn í fimm ár. Sá þriðji
kom langt að og þurfti að flýta sér
heim til þess að komast yfir ána fyrir
myrkur. Þetta eru ólíkir heimar.“
Hægfara ferli
Sigrún fer þó að venjast því að sjá
kraftaverkin gerast í nýjum heimum,
en hún var líka verkefnastjóri í leið-
angri Félagsins Ísland-Palestína og
O.K. Prosthetics í maí síðastliðnum,
sem farinn var í kjölfar árása Ísraels-
manna á Gasasvæðið í janúar. Hópurinn
smíðaði 26 gervilimi á 24 manneskjur
sem misst höfðu fót. Starf Sigrúnar
var að sjá til þess að allir kæmust frá
Íslandi til Ísrael og inn í Palestínu og
að lokum inn á Gasasvæðið án telj-
andi vandkvæða. Og til baka líka. „Það
var mjög hægfara ferli að fá leyfi frá
ísraelskum yfirvöldum til að fara til
Palestínu. Bara það tók sjö vikur. Þegar
leyfið svo loksins barst var okkur tjáð
að við þyrftum líka skriflegt leyfi frá
palestínskum yfirvöldum. Það var eng-
inn tími til að bíða eftir því, svo við
fórum bara af stað, upp á von og óvon,
og vissum ekki hvort við kæmumst á
leiðarenda.“
Tálmar á leiðinni
Þegar hópurinn lenti á flugvellinum í
Tel Avív kom fljótt að ungt einkennis-
klætt fólk sem spurði ítrekað sömu
spurninganna: Hvert þau væru að
fara, hvort allir innan hópsins þekkt-
ust, hvað þau ætluðu að skoða, hvort
þau ættu vini í Ísrael og þar fram eftir
götunum. „Mörg þeirra voru með litlar
talstöðvar framan á sér, svo það var
greinilegt að fleiri gátu hlustað á sam-
tölin. Þetta var auðvitað mjög óþægi-
legt. Þetta gerðist ítrekað alla ferðina
og á leiðinni út úr landinu líka. Það var
greinilegt að vel er fylgst með ferðum
fólks.“
Fleiri tálmar urðu á vegi hópsins.
„Við lentum nokkrum sinnum í því að
þurfa að bíða í algerri óvissu og á tíma-
bili óttuðumst við að við myndum ekki
geta lokið verkefninu. Það er alveg
greinilegt að ísraelsk yfirvöld reyna að
gera fólki mjög erfitt að komast inn í
Palestínu og hvað þá inn á Gasasvæðið.
Maður hugsar sig tvisvar um áður en
manni dettur í hug að endurtaka leik-
inn. Að lokum komumst við samt á
leiðarenda. Það var ótrúlegt að koma
inn á Gasasvæðið eftir að hafa verið
hinum megin. Að baki okkar var níu
metra hár steinveggur með stálhurðum,
fyrir framan okkur ónýtt land.“
Eyðilegging og hryllingur
Á Gasa blasti við hópnum eyðilegging
sem Sigrún segir erfitt að hafa orðið
vitni að. Byggingar sundursprengdar
eftir ítrekaðar árásir Ísraelsmanna,
fátækt og áþreifanleg mengun hafi
verið eitt það fyrsta sem hún tók eftir
á Gasa. Eyðilegginguna var þó ekki að
sjá á fólkinu sjálfu að mati Sigrúnar.
„Fólkið er ótrúlega þrautseigt. Þeir
sem ég talaði við sögðust reiðir ísra-
elskum yfirvöldum en ekki Ísraelun-
um sjálfum. En auðvitað hlýtur reiðin
að krauma undir þó að við sem gestir
höfum ekki orðið vitni að því. En við
upplifðum mjög sterkt það þakklæti
sem okkur var sýnt fyrir að koma inn
á þetta svæði. Fólk brosti við okkur á
götum úti og það kom fyrir að við mátt-
um ekki borga fyrir okkur í verslun-
um. Með því að vera þarna færðum
við þeim von, jafnvel meiri von held-
ur en með því að færa þeim fæturna.
En það er auðvitað heldur ekkert hægt
að lýsa því fyrir okkur, sem komum
frá Íslandi, hvernig það er að lifa við
sprengjuárásir í 22 daga, allan sólar-
hringinn. Óttanum við að fara að sofa
og láta það svo verða sitt fyrsta verk
þegar maður vaknar aftur að athuga
hvort allir séu örugglega á lífi.“
Aftur til Palestínu
Til stendur að halda verkefninu á Gasa
áfram með stuðningi og áframhaldandi
söfnun Félagsins Ísland-Palestína (sjá
www.palestina.is), enda þótti vel tak-
ast upp með fyrsta verkefnið. „Einn-
ig er möguleiki á frekari fjármögnun
frá erlendum hjálparsamtökum. Næsta
skref miðar við að senda út tvo gervili-
masmiði til að kenna þessa nýju tækni
sem O.K. Prosthetics notar, í tæpar
tvær vikur og aftur í eina viku þremur
mánuðum seinna. Eftir það á að vera
nóg að senda þeim efnið og við erum í
samningaviðræðum við erlendan kost-
unaraðila til að aðstoða við það. Þá er
reyndar spurning hvort efnið fái að
komast á leiðarenda en við þurfum að
fá leyfi frá yfirvöldum í Ísrael til þess.
En við munum finna leiðir til þess.“
Snýst allt um mannleg samskipti
Fyrir ári skipulagði Sigrún Þorgeirsdóttir viðburði fyrir Kaupþing og undi hag sínum vel. Í dag rekur hún sitt eigið fyrirtæki, Rif
verkefni, og skipuleggur meðal annars leiðangra O.K. Prosthetics ehf. sem fjármagna verkefni sín með gjafafé. Hólmfríður Helga
Sigurðardóttir hitti Sigrúnu, rétt áður hún flaug út til Botsvana, þar sem þrjátíu manns fengu nýja gervifætur á dögunum.
ÓTRÚLEG LÍFSREYNSLA Þrjátíu manns í Botsvana hafa á síðustu dögum fengið gervifætur fyrir tilstilli utanríkisráðuneytisins og stoðtækjafyrirtækisins O.K. Prosthetics. Sigrún Þorgeirsdóttir er verkefnastjóri fararinnar.
Hún er ýmsu vön en í síðasta mánuði fór hún fyrir leiðangri Félagsins Ísland-Palestína og O.K. Prosthetics til Palestínu, þar sem 24 heimamenn fengu alls 26 nýja gervifætur. FRÉTTABLAÐIÐ/ARNÞÓR
Bankinn yfirgefinn
Aðkomu Sigrúnar að hjálparstarfinu
bar nokkuð brátt að. Fyrir ári var hún
í krefjandi starfi sem forstöðumaður
viðburða- og ferðadeildar hjá Kaup-
þingi og hafði unnið hjá bankanum í
fimm ár. Eftir bankahrunið breyttist
vinnan töluvert og Sigrún var orðin
ein eftir í deildinni. „Svo ég var farin
að horfa í kringum mig, var farin að
vinna sjálfstætt og taka að mér ýmis
verkefni. Um þetta leyti réðust Ísraels-
menn inn í Gasa og neyðarsöfnunin
hófst hér heima. Sveinn Rúnar, for-
maður Félagsins Ísland-Palestína,
hafði samband við O.K. Prosthetics
og vildi fara til Palestínu. Maðurinn
minn, sem er sonur Össurar og læknir
á Landspítalanum, hafði tekið sér frí
í eitt ár til að kynna O.K. Prosthetics
fyrir hjálparsamtökum víða um heim.“
Einhvern vantaði til að halda utan um
verkefnið og lá beinast við að fá Sig-
rúnu í verkið. „Þetta var nýr heimur
fyrir mig að því leyti að ég hef aldrei
komið að hjálparstarfi áður. En þar
sem ég er tengdadóttir Össurar og
hef verið í fjölskyldunni frá því ég
var unglingur veit ég eitt og annað
um gervifætur og sú þekking hefur
komið sér vel.“
Af sama meiði
Sigrún hefur mörg járn í eldinum en
meðfram störfum sínum með O.K.
Prosthetics sinnir hún öðrum verkefn-
um og heldur meðal annars utan um
uppsetningu leiksýningar um Vatn sem
á að sýna í Borgarleikhúsinu í haust.
Skipulagning virðist því vera henni
í blóð borin. „Þótt þetta virðist vera
ólíkir geirar að utan séð snýst þetta
allt um það sama í reynd. Að halda utan
um ýmsa þræði, sýnilega og ósýnilega,
og reyna að halda öllum góðum. Þetta
snýst bara um fyrirhyggju og mann-
leg samskipti,“ segir Sigrún að lokum
og snýr sér svo aftur að vinnu sinni í
Botsvana, þaðan sem hún kemur aftur
heim á morgun.