Samvinnan - 01.02.1950, Blaðsíða 5

FRELSISHETJUR
St7iásaga eftir INGÓLF KRISTJÁNSSON
AÐ VAR ALLTAF slegið upp dansleik á
Grafareyri, þegar strandferðaskipin
komu. Þetta var gamall siður. Og nú fannst
fólkinu alveg sérstakt tilefni til að gleðjast,
því að von var á nýju strandferðaskipi. Það
var Baula, sem nú var í sinni fyrstu ferð
vestur og norður um land.
Þorpið var ákaflega fámennt og afskekkt,
og íbúunum var það mikið tilhlökkunarefni,
þegar von var á strandferðaskipi. Vissulega
veitti fólkinu á Grafareyri heldur ekki af
því, að létta sér ofurlítið upp úr fásinninu og
hversdagsleikanum í þau fáu skipti, sem
samkomufært gat talizt, en það var varla
nema þegar svo stóð á, að farþegar strand-
ferðaskipanna höfðu tóm til að dvelja þar
eitthvað. Sjaldan var það, að strandferða-
skip kæmu að Grafareyri oftar en þrisvar til
fjórum sinnum á ári, en þar á milli voru það
aðeins litlir mótorbátar, sem héldu uppi
samgöngum við staðinn, og með þeim voru
nær aldrei neinir farþegar, nema þá ef Eyr-
armenn sjálfir höfðu brugðið sér að heiman
um tíma.
Og það var ekki einungis unga fólkið á
Grafareyri, sem beið komu Baulu með eftir-
væntingu; eldra fólkið vildi einnig taka þátt
í gleðskapnum og lyfta sér upp. Miðaldra
fólk — og jafnvel aldrað — var vant því að
fara á dansleikinn, þegar strandferðaskip
kom, og endurminningarnar voru því jafn-
mikilsvirði og kjarnfóðrið kúnum.
Oft hafði það meira að segja borið við, að
kotin á Eyrinni væru mannlaus, meðan
dansinn dunaði í fiskihúsinu hans Dósóþe-
usar Jónassonar, en þar voru dansleikirnir
alltaf haldnir — annar samkomustaður var
ekki til í þorpinu.
/~VG NÚ VAR von á nýja strandferðaskip-
” inu á hverri stundu. Það var að vísu
orðið eitthvað á eftir áætlun, en ef marka
mátti skipafréttirnar í útvarpinu, hlaut
Baula að koma til Grafareyrar fyrir
kvöldið.
Strax upp úr hádeginu fóru þorpsbúar i
sjaldhafnarfötin sín, spígsporuðu úti við
með hendur í vösum, mösuðu saman og litu
alltaf annað veifið út á fjörðinn.
Nei, ennþá bólaði ekkert á skipinu!
En hvort það yrði ekki líf í tuskunum,
þegar það loksins kæmi! Nú hlutu að vera
margir farþegar á norðurleið, bæði kaupa-
fólk og svo þeir, sem fyrstir færu á síldveið-
arnar. Já, vera mátti, að söltunarstúlkurnar
væru lagðar af stað, þótt engin sild væri að
yísu komin ennþá.
Piltarnir fálmuðu upp í hnútinn á bind-
inu sínu, ráku fram hökuna og lagfærðu
hálsbindið, litu í spegil, þar sem þeir komu
því við, eða bara niður í rigningarpolla,
brugðu greiðu í hárið og reyndu að liða það,
og dustuðu loks ryk af jakkahomunum og
buxnaskálmunum.
Já, hvort það skyldi ekki(»erða knall, þeg-
ar síldarstúlkurnar kæmu!
Strákarnir skelltu saman lófunum, stukku
upp í loftið og hvíuðu eins og stóðhestar.
Kvenfólkið á Eyrinni var út af fyrir sig
ekki eins hávaðasamt, en þó var ekki laust
við að einhver ókyrrð væri komin í blóð
þess. Þær skvettust milli húsanna, ungar
stúlkur og húsfreyjur, voru rjóðar og sælleg-
ar, og mösuðu ósköpin öll, ýmist hvíslandi
eða í háum, sönglandi róm. Þær voru eitt-
hvað svo óvenju hláturmildar og glaðsinna
þennan dag. Allar voru þær í sinu fínasta
„pússi“; höfðu snyrt hár, andlit og hendur,
og þær eins og dilluðu allar af innvortis óró
— gátu aldrei setið kyrrar, en voru líkt og
kría á steini eða steindepill, og hringsnerust
hver í kringum aðra. Og augu þeirra voru
hvarflandi og flöktu af einu á annað, og það
voru einhverjir furðulegir glampar í þeim,
líkt og brygði fyrir eldingu, og í vöngunum
var frísklegur roði, sem bylgjaðist eins og
norðurljósið á heiðum kvöldhimni.
IT’IÐUR ALFONSSON, formaður skemmti-
nefndarinnar, kallaði nefndina saman
upp úr hádeginu, og síðan hélt hann með
föruneyti sitt niður í fiskhús Dósóþeusar
Jónassonar.
Og nú voru margar hendur á lofti. Allir
kepptust við að færa til ýmiss konar dót og
umstafla fiskinum — færa hann út að veggj-
um hússins, þannig, að miðhluti þess yrði
auður. Og loks var gólfið skrúbbað og þveg-
ið. Sjálfur stóð Dósóþeus útgerðarmaður út
við dyr, meðan þessu fór fram, og hafði eft-
irlit með verkinu. Hann reykti vindling sinn
og kímdi góðlátlega að ákafanum og kapp-
inu í unga fólkinu. Raunar hafði hann aldrei
séð það taka svona rösklega til hendinni,
hvorki hér inni í húsinu né úti á fiskreitnum.
En hvað um það, hann fékk þó sönnun fyrir
því, að það átti til ekki svo litla snerpu, og
gott mundi að geta minnt á þetta siðar, þeg-
ar mikið lægi við; reiturinn þakinn af fiski
og væta í aðsigi. Hann gaf um það skýrar og
röggsamar fyrirskipanir, hvernig öllu skyldi
hagað, og engum leiðst að hnuðla fiskpakk-
ana eða handleika þá óvægilega.
Loks þegar búið var að ryðja gólfið í
miðju húsinu, fékk Dósóþeus Jónasson Eiði
Alfonssyni, formanni skemmtinefndarinnar,
fánaslitur. (Sparifáninn var dreginn að hún
á fiskhúsinu). Síðan sagði Dósóþeus Eiði að
hengja fánann á gaflinn gegnt dyrum húss-
ins; það væri virðulegra að hafa fána í sam-
komusalnum. Það setti líka nokkum hátíða-
svip á umhverfið!
Og um þetta var Eiður Alfonsson útgerð-
armanninum alveg sammála. Hann var
næstum hrærður yfir greiðasemi Dósóþeus-
ar, og hann handlék fánann af stakri var-
færni og lotningu. Því næst klifraði Eiður
upp á fiskstaflann innst í húsinu og breiddi
úr fánanum á þilið. Þegar því var lokið,
sneri Eiður Alfonsson sér við og leit þarna
ofan úr hæðunum yfir handaverk sin og
5