Samvinnan - 01.02.1950, Blaðsíða 28

ATÓMORKUVERIN.
(Framhald af bls. 11)
stöðvar. Áformað er að tvöfalda þess-
ar tölur á næstu árum. Eins og sakir
standa hefur aðeins ein stöðvanna
meira en hundrað milljón volta
spennu, en að minnsta kosti tuttugu
og fjórar stöðvar með st o hárri spennu
eru ýmist í smíðum eða áformaðar á
næstunni. Auk þess eru tvær stöðvar í
smíðum, sem eiga að geta náð nokkur
þúsund milljón volta spennu. Smíða-
tími slíkra risastöðva er áætlaður um
þrjú ár og kostnaður um þrjár milljón-
ir dala. Verður engu um það spáð livað
þær tilraunir eiga eftir að leiða í ljós.
TÖÐVAR til vinnslu atómorku
eru aðeins tvær í smíðum í Banda-
ríkjunum og verða þær ekki fullgerð-
ar fyrr en eftir tvö til þrjú ár. Þó er á-
herzla á það lögð, að þess sé ekki vænzt
að rekstur Jjeirra verði hallalaus, held-
ur eru jKer og aðrar, sem síðar koma,
einkum reistar til að afla reynslu
um rekstur þeirra við há liitastig og
til Jiess að fá einhverja hugmynd um
rekstursköstnaðinn. Er ekki búizt við,
að særiiilega rekstrarörugg atómorku-
ver verði komin upp fyrr en að tíu ár-
um liðnum, og áður en atómorku-
framleiðslan í heiminum verði orðin
teljandi álíta bandarískir sérfræðingar,
að jafnvel við hin ákjósanlegustu skil-
yrði liljóti að líða rúm tuttugu ár.
Athyglisverð eru í þessu sambandi
ummæli Nobelsverðlaunamannsins
Otto Hahns, Jjess er uppgötvaði keðju-
verkanir úraníums, í erindi er hann
flutti á stúdentamóti í Kielarborg á
síðastliðnu sumri, er hann meðal ann-
ars sagði: „Þegar talað er um Jnað nú,
að orkulindir kola, jarðolíu og vatns-
afls muni einn góðan veðurdag verða
óþarfar, þá er Jrað fjarstæða. Atómork-
an getur t. d. aldrei verið notuð nema
í mjög stórum skipum vegna Jjess hve
óhemju þykka varnarveggi þarf utan
um úraníumofninn til Jjess að hinar
afaröflugu geislaverkanir hans valdi
ekki tjóni á heilsu skipverjanna. Úr-
aníumbíllinn er tæknilega séð óhugs-
andi.“
Að öðru leyti taldi Hahn prófessor
að við atómorkurannsóknirnar væru
nú öll grundvallarvandamálin leyst,
og að óleyst væru aðeins tæknileg
vandamál, sem að vísu væru mörg
erfið úrlausnar, og áður en þau verði
28
leyst má jafnvel búast við að Jjróunin
hafi beinzt inn á algerlega nýjar braut-
ir. Loks mun svo að Jrví koma, að
atómorka fáist úr fleiri efnum en úr-
aníumi, og einnig mun mönnum lær-
ast að hafa vald yfir geislaverkunun-
um án metersþykkra steinsteypuskjól-
veggja og smíðaefni munu finnast, sem
vaxin verða jjcim kröfum, sem nútíma
atómorkustöðvar gera til þeirra.
Eftir Jjekkingu manna nú er ])að Jjví
ULL ARÞ V OTT ASTÖÐIN.
(Framhalcl af bls. 4)
unnið að endurbótum á verksmiðj-
unni. Stærsta átakið er þó endurljygg-
ing sú, sem nú stendur yfir, sem telja
má eitt stærsta og Jjýðingarmesta spor,
sem stigið hefur verið í iðnaði lands-
manna til Jjessa dags. Þegar lokið er
endurbyggingu Gefjunar, á lnin að
geta unnið úr íslenzku ullinni hundr-
uð þúsunda metra af alls konar dúk-
um í kven- og karlmannafatnað og
auk Jjess mikið magn af lopa og garni
til heimilisiðnaðar. Er stefnt að því,
að vinna slíkar vörur úr ullinni, en
selja Iiana ekki úr landi sem hrávöru.
Það ætti að vera mikil uppörvun fyrir
bændur landsins til Jjess að auka og
bæta ullarframleiðsluna, að nú skuli
mega sjá fyrir þann möguleika, að
hægt verði að vinna úr ullinni allri í
landinu sjálfu og breyta henni liér
heima í góðan og fallegan fatnað, of-
vel hugsanlegt, að orkuver til hagnýt-
ingar atómorkunnar verði ekki frá--
brugðin öðrum gufuaflstöðvum í öðru
en öryggisbúnaði þeirra. Framan af
mun þróunin sennilega ganga í þá átt,
að staðsetja úraníumofninn í talsverðri
fjarlægð frá gufuaflstöðinni sjálfri. Er
margt sem bendir til jtess, að ráðlegra
sé að hafa nokkurn hemil á lnigmynda
flugi sínu varðandi gerð og starf-
rækslu atómorkuveranna. S. Þ.
inn og prjónaðan. Er Jrannig fenginn
öruggur markaður fyrir alla ullina,
sem reynsla aldanna hefur sýnt, að
liefur eiginleika til að bera, sem henta
bezt til klæðnaðar hér í okkar köldu
og umhleypingasömu veðráttu. Vænt-
anlega gefst tækifæri til Jjess innan tíð-
ar, að greina nánar frá endurbyggingu
Gefjunar hér í ritinu.
FORELDRAR O GBÖRN.
(Framhald af bls. 27)
aldags fjölskyldum. í þeim fjöl-
skyldum var áreiðanlega margt gott
og gagnlegt fyrir barnauppeldið, en
þar var vitaskuld einnig margt, sem
var ábótavant. Uppeldisvísindi nú-
tímans benda okkur á það, hvernig
við eigum að forðast það, og hver
sá maður, sem sjálfur er alinn upp í
stórri fjölskyldu, t. d. í sveit, hefur í
eigin brjósti það sem til þarf, til
þess að rækja uppeldisstarfið vel.
Ullarþvottavélin og vinnubrögð hennar athuguð. Frá vinstri: Harry Frederiksen, forstöðu-
maður Iðnaðardeildar S.I.S., Sigurður Pálsson, ullariðnfrceðingur á Gefjun, Jónas Þór, for-
stjóri, og Þorvaldur Arnason, yfirullarmatsmaður.