Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1916, Blaðsíða 41

35
vörukaupin. En þegar það nú kemur í ljós, að það eru
injög margir landbúnaðarmenn, sem ekki þykjast þurfa
á þess konar sparnaði að halda, þá er það að vísu gleði-
legur vottur um góðan efnahag danskra landbúnaðar-
manna, en á hinn bóginn getur þessi aðferð gefið til-
efni til ýmislegra efasemda um það, að hagfræðislegur
skilningur sje í bezta lagi hjá talsverðum hluta þjóðar-
innar.
* *
*
Nei, það verður aldrei nógu sterklega brýnt fyrir sam-
vinnufjelagsmönnum að eitt þýðingarmesta grundvallar-
atriði samvinnustarfseminnar, í innkaupafjelögunum, er:
Vöruúthlutun eptir dagverði. þessu grundvallaratriði var
slegið föstu al brautryðjendunum: vefurunum í Rochdale,
og eptir þeirra fordæmi, og eptir allri reynslu síðari tíma
er þetta gert að föstu meginatriði í samvinnustarfseminni
um allan heitn * og viðhald þess er skoðað sem skilyrði
fyrir vexti og framsókn innkaupasamvinnufjelaganna. Til-
raun til aD róta við þessu gfrundvallaratriði
er því tilraun til að kollvarpa einni máttar-
stoð samvinnumálsins. Eflaust er það samt svo, að
sumir þeirra manna, sem eru að reyna þetta, eru ekki
óvinir samvinnumálsins í sjálfu sjer, en þeir gera mál-
efninu bjarnargreiða.
Pað voru alls ekki vefararnir í Rochdale, — eins og
sumir ætla —, sem stofnuðu fyrsta fjelagið til sameig-
inlegra vöruinnkaupa. Ress konar fjelög höfðu áður ver-
ið til um langan tíma. En þessi eldri fjelög hvíldu ekki
á þeim grundvallaratriðum, sem gætu veitt þeim lífs-
gildi, og þau hrundu því öll í mola. Hreifingin fjekk
ekki lífskrapt, fyr en vefararnir í Rochdale árið 1843settu
• Undantekningar eru: meiri hluti íslenzkra kaupfjelaga.
Ritstj.
3*