Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1916, Side 44

38
að allir menn geti verið sem farsælastir, hvar sem er í
heiminum, þá er það eðlilegt og algengast að umhyggja
og árnaðaróskir beinist frekar að samlöndum manns en
fjarskyldum þjóðum. Þess vegna fylgir og sjerstaklega
hlýr hugur þeim löndum okkar, sem leita gæfunnar
handan við hafið, þó við vitum að kynslóð þeirra hverfi
fljótlega úr tölu íslendinga. Hinir, sem ekki flytja sig
lengra en áð hafinu, hafa þó enn mesta hluttekning
þeirra, sem eptir sitja heima. F’eir eru ekki horfnir okkar
fámenna þjóðflokki. F*ar er enn kostur á margháttuðu
samstarfi í almennum málum, á öllum línum, frá dala-
botnum að sjávarsöndum, og einnig úti á hafinu sjálfu
umhverfis annes og voga. En meðai þessara nýju stjetta
í kauptúnunum eru það aptur einkum tveir flokkar, sem
standa okkur landræktarmönnum einna næst, sökum þess
að eðli og framkvæmdir starfanna er með svo miklum
skyldleik við okkar líf. F*essir flokkar eru hásetar og verka-
menn. Iðnaðarmenn standa okkur tæplega eins nærri.
F*eir eru ekki »útimenn« eins og hinir; hugsunarhættir
og lífsskoðanir mótast þar því nokkuð á annan hátt, og
svo getur þjóðin frekar komizt af án framleiðslu þeirra
en hinna.
í flestum stærri kauptúnum okkar munu þessir tveir
flokkar: hásetar og verkamenn, mynda yfir helming fólks-
tölunnar, með fjölskyldum sínum, og árlega fólksfjölg-
unin mun vera mest í þeim stjettum.
Hvernig er svo daglega lífið og framtíðarhorfurnar í
þessum stjettum?
Ár frá ári krefur þessi spurning vaxandi athugunar,
bæði innan stjettanna og utan þeirra, eigi að eins vegna
fólksfjölgunarinnar sjálfrar, svo þar af leiðandi er um
hagsmuni fleiri manna að tefla, heldur engu síður vegna
hins, að í bæjunum hjá okkur sækir hröðum fetum í
sama horfið og í bæjunum erlendis: að djúpið er alltaf
að vaxa milli auðsa/ns og örbirgðar.
Verkamannastjett okkar hefir, fram undir allra síðustu