Tímarit íslenzkra samvinnufélaga - 01.03.1922, Blaðsíða 44

38 Tímarit íslenskra samvinnuielaga.
styddi þetta hvaö annað, og eflingu félagslegs þvoska í
landinn.
En því má ekki gleyma að til þess að unt sé að
hafa bókasöfn af þessu tægi, koma við námsfélögum,
kensluskeiðum og fræðandi fyrirlestrum um samvinnu-
málin, þá verður að vera til í landinu varanleg miðstöð,
þar sem áhugasömustu mennirnir geta fengið kenslu og
átt aðgang að hinum heppilegustu bókum um félagsmálin.
Prá þessari miðstöð á þekkingin og áhuginn að breið-
ast út um landið. I baráttunni við fáfræðina og tortrygn-
ina verður Sam'vinnuskólinn höfuðvígið. Þessvegna er sú
stofnun þyrnir í augum öllum andstæðingum samvinnu-
manna. Þeir skilja í aðalatriðunum, þann sannleik sem
sumir svokallaðir meðhaldsmenn samvinnunnar vilja ekki
viðurkenna, að samvinna í fjárhag og til fjárhagsbóta
getur ekki þriflst til lengdar nema framkvæmdirnar
spretti ai' hugsjón réttlætis og mannúðar.
Sjálfboðaliðar hafa rutt braut íslenskrar samvinnu.
Þeir hafa reist kaupfélögin og liin helstu þeirra hafa aft-
ur myndað Sambandið. Þessi samtök cru í hverju héraði
sönn mynd af manndómi i'ólksins. I héruðunum þar sem
menningin er mest, eru þessi samtök öflugust. 1 héruðun-
um með þróttlítilli menningu eru félögin veik, af sund-
rung og sérdrægni þeirra sem eru að reyna að vinna
saman, en geta það helst ekki. Og í þeinr bygðum þar
sem manndómur og mentun er minst er enginn félags-
skapur af þessu tæi. Hinir máttarnrinni liggja þar
varnarlausir við fætur braskaranna, og una vel ánauð-
inni af því þeir skilja ekki sína eigin niðurlægingu.
Vöxtur kaupfélaganna, Sambandsins, iðnaðarfyrir-
tækja senr reist kynnu að verð'a á samvinnugrundvelli
er þessvegna algjörlega háður þroskun fólksins. Hreyflng-
in hefir nú vaxið út að eðlilegunr takmörkum víðast hvar
á landinu og sumstaðar farið yfir þau.
Meðan mentunarástandið breytist ekki sérlega til
batnaðar, má samvinnan ekki færa út kvíarnar svo að