Andvari - 01.04.1960, Page 60

58
Pitór. dk. CARLO SCHMID
ANDVARI
hann bregður sínum blóSlitaða bjarma
yfir, að hafa öSlazt þrek til þess að ját-
ast undir annað og æðra ætlunarverk
mannsins: Að hann bcri tilgang sinn í
sjálfum sér og raunhæfi hann í því ljósi,
sem brotnar í öllum regnbogans litum í
prisma sögunnar. Vér getum gert það
með sama rétti og Macchiavelli kaus hitt
sjónarmiðiS og eigum alls ekki á hættu,
að oss skjátlist fremur en honum. En að
skjátlast þýddi í vorum skilningi, aS vér
megnuðum ekki að rækja grundvallar-
stefnu vora út í æsar.
Vér vcrðum að hafa hugrekki til að
taka stefnu vora og láta ekki villiljós
rugla oss, en neyta þeirrar þekkingar, sem
Macchiavelli hefir að bjóða. Aðeins
þannig fáum vér leyst manninn úr höft-
um orsakakeðjunnar. Þá verður tilgang-
inum ekki framar ætlað að helga tækin,
heldur munu tækin helga tilganginn.
Einnig í því, sem menn nefna megin-
þátt sögunnar, atburðarás stjórnmálanna,
mun þá lögmál frumskógarins ekki gilda
fremur en í lífi einstaklinga með sið-
menntuðum þjóðum, heldur boðorðið að
virða tilverurétt annarra og þrekið, sem
sameinar skipshöfn, þegar hún hættir lífi
sínu til hjálpar ókunnu skipi í sjávar-
háska. Slikt er eklú aðeins til í ríki
draumóranna.
í þessari ákvörðun getur e. t. v. eng-
inn veitt oss jafn öflugan stuðning og
söguheimspekingurinn Niccolo Macchia-
velli frá Flórenz, sem bar dirfsku til að
sýna oss með sama hlífðarleysi og málm-
smiðurinn beitir málminn, hvernig sú
veröld lítur út, sem er rænd sál sinni og
tilgangi, svo að í henni er ekkert annaÖ
að sjá cn hrunadans vélgengra orsaka og
afleiðinga.
Matthías Jónasson þýddi.