Andvari - 01.01.1984, Qupperneq 26

24
BENEDIKT TOMASSON
ANDVABI
hann hugsa nú!) Enginn gat að réttu lagi jafnazt á við landlækni að þekkingu
og yfirsýn um þessi efni, og síðast en ekki sízt vildi Vilmundur fyrir engan
mun baka ríkissjóði óþörf útgjöld. 1 hans augum var lagasmíð einn þáttur
skylduverka hans, en þegar hann hafði gengið frá frumvörpum sínum, fékk
hann þau í hendur aðilum, sem málið varðaði, svo fremi að um ákvæði þeirra
gætu orðið skiptar skoðanir. Um þetta segir hann í Læknablaðinu 1942: „ég
hefi, frá því að ég tók við landlæknisembættinu, haft það fyrir ófrávíkjanlega
reglu að bera hvers konar laganýmæli varðandi heilbrigðismál og þá sérstak-
lega snertandi hagsmuni læknastéttarinnar undir bæði læknafélögin, fslands og
Reykjavikur, og lagt á það ríka áherzlu, að sem bezt yrði kunn afstaða stéttar-
innar — allra greina hennar — til þeirra.“ Þá ætlaðist hann til vægðarlausrar,
en vitaskuld málefnalegrar og rökstuddrar gagnrýni.
Við löggjafarsmíð sína studdist Vilmundur við löggjöf annarra þjóða, eftir
því sem við átti, einkum grannþjóðanna á Norðurlöndum. Hann gerþekkti ís-
lenzkt þjóðfélag og landshætti og gat því valið úr hinni erlendu löggjöf það
eitt, sem hann vissi við hæfi hér á landi.
Þegar Vilmundur hafði setið tíu ár í landlæknisstólnum, hafði hann lokið
endurskoðun svo til allrar heilbrigðislöggjafar landsins. Lengst af þessum tima
sat hann á alþingi og flutti þá frumvörp sín sjálfur. Hefur hann þá verið mjög
störfum hlaðinn, þvi að önnur áhugamál lét hann einnig mjög til sín taka á
þingi. Engu að síður gegndi hann embætti sínu án sérstakrar aðstoðar öll þing-
mannsárin. Eftir þessa tíu ára átakalotu hélt Vilmundur áfram lagasmíð sinni,
bætti um og jók við, unz hann lét af embætti.
Löggjafarsmíð Vilmundar er stórvirki, og það yrði vafalaust nægur efni-
viður í væna bók, ef komast ætti til hotns í þvi, í hverju breytingar hans á
heilbrigðislöggjöfinni voru fólgnar ásamt nýsmíðum. Það mundi krefjast ná-
kvæms samanburðar við þau lög og reglur, sem fyrir voru við upphaf embættis-
ferils hans, og síðan yrði að fylgja eftir þeim breytingum, sem frá honum voru
runnar, meðan hann sat í embætti. Hér verður látið við það sitja að greina
efnisheiti helztu lagafrumvarpa Vilmundar, þeirra sem að lögum urðu, í réttri
tímaröð, en án ártala, númera og lagaheita. Auk þess verður gerð grein fyrir
efni nokkurra valinna laga í tengslum við framkvæmd þeirra. Reglugerðir verða
sniðgengnar með öllu, enda eru þær geysimargar.
Skipun læknishéraða (rækileg endurskoðun); læknar (að mestu nýtt); kynsjúkdómar;
berklavamir (tvívegis, ásamt öðrum); ljósmæðra- og hjúkrunarkvennafræðsla; sjúkrahús*;
sjúkrasamlög; ljósmæður; hjúkrunarkonur*; sóttvamir (tvivegis); farsóttavamir (tvivegis);
lyf og læknisáhöld í skipum; augnlækningaferðir*; fóstureyðingar*; rikisframfærsla sjúkra
manna og örkumla*; matvælaeftirlit* (ásamt öðrum); fávitahæli; afkynjanir og vananir*;
rannsóknir banameina; dýralæknar; lifeyrissjóður ljósmæðra*; nám lyfjafræðinga*; heil-
) Ný lög. Endurskoðuð lög em ómerkt.