Andvari - 01.01.1984, Qupperneq 89

ANDVARI
JOCHUM
87
valdra, valinna ofan frá, innan strangrar reglu. Grikkir hafa líklega orðið fyrstir
til að brjóta þetta siðalögmál með heimspekiskóla sínum og farandkennslu og
þá líklega ekki öllum líkað. Hvað sem af því verði sagt frekar þá skrifar Jochum
að fram á 5.-6. öld hafi launhelgar verið á þessari tilteknu eyju og hyggt á
sömu kenningum og víðsvegar annars staðar í hinum fornu menningarríkjum.
En á þessum tima hafi lærdómsmönnum ekki lengur verið vært á eyjunum
fyrir sjóræningjum og ámóta dóti og hefðu því leitað þaðan burt og út fyrir
mörk þess svæðis sem í þann tíma var orðið undirlagt af veraldlegum siðum,
siðvætt á þá vísu, þeir fóru alla leið til Suðureyja við Skotlandsströnd vestan-
verða. Og til stuðnings þessum orðum sýnir Jochum fram á skyldleika milli
heita á eyjum þar á hjara og í hinu sólríka Eyjahafi. Á Suðureyjum og þar um
slóðir eru steinsúlur, — hringir og hleðslur sem haganlegar er komið fyrir en
svo að tekist hafi að skýra hvernig unnið var, hringir og súlur að likindum
stjörnufræðilegar reiknivélar. Samanber kenningar um Stonehenge á suður
Englandi. Fátt eitt er vitað um uppruna þessara mannvirkja. Og enn að flest-
um reynist að líkindum torvaldara að lesa hið mikla safnrit Robert Graves
„Grískar goðsagnir" en Irum og Islendingum, svo margt er líkt með þjóðsögum
þessara þriggja þjóða.
Hugur nútíma íslendings stefnir i gagnstæða átt en það gerir frásögn um
þessa búferlaflutninga ekki minna sannfærandi. Samkvæmt henni settu Crys-
ostomar kúrsinn eftir egypsku líkani af eigin heimsmynd, Keopspíramítanum.
Og að hyggju þeirra framfylgdu þeir þvi sem þegar var orðið þótt blekkingar
skilningarvitanna segðu þeim að til væri framtíð. Þeir voru farmenn og héldu
uppi samgöngum suður á bóginn og einnig eftir að þeir höfðu flúið víkinga,
sem teknir voru að herja í vesturveg svo um munaði, til íslands, einnig eftir
tilvísun píramítans mikla. Þjóðarbrot þetta hafði þá búið í öld eða tvær á
Suðureyjum. Jochum var sjálfur handbendi hinna jónísku launhelga, raun-
verulegra eða ímyndaðra; sé gert ráð fyrir að hann hafi ráðið texta, fundið rit
sem hann taldi vera eftir höfuðpaur þeirrar reglu er eðlilegt að ætla að honum
hefði þótt siðbönn hennar ná yfir sig lika. Á einum stað ritar hann að það sem
hann hafi látið uppi sé aðeins brot á móti þvi sem hann hafi látið ósagt. 1 ljósi
þessa verður þá pukur hans með heimildir sínar næsta eðlilegt. Vistmenn hinna
kristnu klaustra, arftaka, að visu dálítið siðbrenglaðra, launhelganna fornu áttu
yfir höfði sér líkamlega refsingu, a. m. k. sumra, ef þeir rufu heit sín, með-
bmum hinna fornu launhelga dugði yfirleitt sem aðhald óttinn við að týna
sjálfum sér; við ævarandi útlegð frá þeim sem eignast hafði sjálfsímynd við-
komandi. Óráðskenndur frásagnarháttur Skugga er einnig næsta skiljanlegur
ut frá sama sjónarmiði. Hann er að leggja fyrir venjulega íslendinga orð sjálfs
höfuðpaursins, vitandi að enginn má ílytja öðrum þvílíka þekkingu nema hann
sé vígður til þess.
Kolskeggur hét sá, styttingin, Kölski, varð í meðförum kristinna manna