Stúdentablaðið - 01.12.1960, Blaðsíða 12

Það var eingöngu vegna þess að ísland var vel á
verði að þetta tókst ekki. Einbeitt afstaða fulltrúa
okkar í laganefndinni kom því til leiðar að þetta mál
var tekið fyrir á ráðstefnunni í Genf 1958 og síðan
aftur á annarri ráðstefnu í vor sem leið.
Þótt okkur auðnaðist ekki að bera fullnaðarsigur
af hólmi á þessum ráðstefnum er það ótrúlegt hve
mikið hefur áunnizt. Hugmyndin um 3 mílna fisk-
veiðilögsögu liggur steindauð í valnum. Landgrunns-
reglan sýnist ekki sigurstrangleg í bili, en auðséð er
að allt stefnir að því að almenn viðurkenning fáist á
réttinum til 12 mílna fiskveiðilögsögu talið frá grunn-
línum.
Ég er hræddur um að sá hefði ekki verið talinn
mikill spámaður sem þetta sagði fyrir, þegar markið
var ekki hærra sett hjá okkur en að reyna að fá Faxa-
flóa friðaðan fyrir botnvörpuveiðum. Eru þó ýmsir
enn í fullu fjöri sem muna þann tíma.
Y
Sögu 12 mílna reglugerðarinnar sem gekk í gildi
1. september 1958 er óþarft að rekja hér í löngu máli,
svo margir hafa tekið af mér það ómak undanfarnar
vikur í ræðu og riti.
Tvískinnungur auðkenndi afstöðu ríkisstjórnar
jjeirrar sem með völdin fór á íslandi mestan hluta
árs 1958. Utanríkisráðherra hafði sent ágæta sér-
fræðinga til Genf og mikið hafði á unnizt á ráðstefn-
unni. Voru allir á einu máli um það að sjálfsagt væri
að fylgja því eftir. En sjávarútvegsmálaráðherra var
sá embættismaður sem átti að gefa út nýja reglugerð
samkvæmt landgrunnslögunum. Hann hafði farið
beint frá Genf á siglinganámskeið austan járntjalds.
Svo var að sjá sem þar hefði það verið aðalnáms-
greinin hvernig auðveldast væri að lenda í árekstr-
um. Fyrir honum var það aðalatriðið framan af
sumri að reyna að koma í veg fyrir að kannaðar
væru allar leiðir til að koma málstað íslands fram
með friðsamlegu móti. Aðrir á stjórnarskútunni
reyndu að hamla á móti, en i maílok var skútan
strönduð á þessum boða. Þaðan bar hana aftur, hrip-
leka, þótt hún marraði á yfirborðinu unz sjálfur for-
sætisráðherrann kippti úr henni neglunni á jólaföst-
unni.
Eitt höfðu kennararnir austan tjalds þó séð fyrir,
óviturleg viðbrögð Breta í málinu, og ]rau ein urðu
12
lil að bjarga orðspori lærisveinsins í bili. Um annað
missýndist lærimeisturunum. Þeir höfðu vonað að
gremjan myndi svipta fslendinga allri dómgreind og
flæma þá úr NATO og annarri vestrænni samvinnu.
En þarna varð gifta Islands sterkari.
Einhverjum kann að þykja hér hart að orði kveð-
ið, en það er síður en að svo sé. Það kom ljóslega
fram á Genfarráðstefnunni síðari nú í vor, að það
sem íslenzkir kommúnistar telja máli skipta er ekki
það að við náum rétti okkar, heldur hitt að við styðj-
um Sovétríkin í því að löghelga 12 mílna almenna
landhelgi, — þ. e. a. s. að minnka það svæði þar sem
siglingar eru frjálsar. íslendingar eiga síður en svo
samleið með hagsniunum Sovétríkjanna í þessu efni.
Hefðum við gengið á það lagið gat það aðeins leitt
til þess að flæma frá okkur samúð þeirra þjóða sem
okkur er mest um vert að vinna á okkar band í mál-
inu.
Hvort vilja menn heldur lifa í friði við nágranna
sína eða ófriði? Ég svara fyrir mig: í friði, Frá sjón-
armiði þeirra sem svo hugsa var það viturlega ráðið
þegar rikisstjórn íslands gaf brezku landhelgisbrjót-
unum upp sakir í vor. Eins og kunnugt er varð það
lil þess að þeir misstu herskipaverndina til lögbrota
og hafa að mestu haldið sig utan íslenzku markalín-
unnar síðan.
VI
Þetta vopnahlé sem ég minntist á hefur orðið til
þess að nú hafa verið teknar upp friðsamlegar við-
ræður milli ríkisstjórna Islendinga og Breta. Um það
leyti sem þær hófust sá ég skrýtinn mann tvístíga í
Tjarnargötu með spjald sem á var letrað:
SAMNINGAR ERU SVIK.
Hefur nokkur maður heyrt fáránlegri lífsreglu?
Eru þá öll mannleg viðskipti, öll menning, svik? Er-
um við ekki alltaf að reyna að ná samkomulagi við
náunga okkar um smá atriði og stór? Er það kannske
boðskapurinn að ekkert hafi gildi nema hnefaréttur-
inn?
Ég held spurningunum áfram. Er ekki hugsanlegt
að til séu í Hull eða Grimsby einhverjir vitrir menn,
sem aðhyllast sömu meginreglu að samningar séu
svik? Og setjum nú svo að þessum heimspekinga-
skóla í báðum löndum tækist að sannfæra ríkisstjórn-
STUDENTAB LA Ð