Stúdentablaðið - 01.12.1969, Side 9

yfir neinu þeirra; en Danir ótakmark-
að fullveldi í þeim 'óllum.
Eftir frv. hefðu bæði löndin orðið
„frjáls og fuilvalda" ríki, með tak-
mörkunum, sem þau bœði lögðu á sig
með samningi.
En þessu höfnuðum vér, heimskir
og fávísir keipakrakkar — því að ann-
að vórum vér ekki þá.
Illu heillil
Það er sú sárasta óhamingja, sem
yfir þetta land hefir komið síðan það
reis úr sjó.
Gamli sáttmáli og uppgjöfin á hönd
konungsvaldinu var ekkert á móti
því.
Engum manni, sem þekkir til mann-
kynssögunnar, getur dulizt, að þótt
aldrei hefðum vér gert gl. sáttmála, þá
hlaut svo að hafa farið síðar, eftir því
sem hertæki breyttust, að vér hefðum
hlotið að missa sjálfstæði vort og
verða hernumið land — Hollendingum
eða Bretum að bráð, ef eigi öðrum fyrri.
V.
[.Skilnadur — Erum vér vaxnir Jionum r —
Er hatm œskilegur P — Canada. Goldwin
Smith. Beaconsjield. — Grafletur yfir pjóð-
erni vort\
Vér erutn þjóð!
Vér áttum kost á að verða sjálfstæð,
„frjáls og fullvalda" þjóð, en þágum
það ekki.
Vér vildum verða ókáð þjóð, slíta
sambandinu við Dani.
Því að „persónusambandið" er fullur
skilnaður við Dani.
Konungssamband eitt er ekkert sam-
band milli þjóða.
Sagan hefir sýnt það, og hún hefir
sýnt meira: hún hefir sýnt, að kon-
ungssamband er ókugsandi héðan af
nokkurstaðar í heimi.
Dönum dettur aldrei í hug að ganga
að því.
Fyrri vilja þeir leyfa oss fullan
skilnað.
En setjum svo, að skilnaður að fullu
og öllu standi oss til boða. Og ég
tel vfst, að Danir mundu aldrei óska
að hefta oss frá honum með hervaldi,
ef hann væri einhuga ósk allrar þjóð-
ar vorrar eða yfirgnæfandi meirihluta
hennar.
En er hann þá æskilegur oss?
Erum vér menn fyrir honum?
Enginn af „skilnaðarmönnum" vor-
um, sem enn hefir látið til sín heyra,
hefir álitið oss færa um að taka skil-
naði nú þegar — nema Bjarni frá Vogi.
Dr. Jón Þorkelsson lét jafnvel á sér
heyra á þingmálafundi hér fyrir fáum
dögum, að það kynni að verða ein
150 ár (hálf önnur öld!) þangað til að
til skilnaðar kæmi.
En er það ekki barnaskapur að
byggja stjórnmálastefnu 1911 á því,
hvað verða kunni anno 2061 i!!!
Hvað vitum vér um það nú, hvernig
umhorfs kann að verða í heiminum
2061 ?
Ég sagði áðan, að vér skyldum fyrst
um sinn hafa þá einu „pólitík", að
verða mentaðri og efnaðri þjóð og ná
ibúatölu 250,000.
Þér segið e. t. v., að þess verði
eins langt að bíða.
Ekki ætti það að þurfa að verða.
Þar sem auðsuppsprettur lands eru
lítt hagnýttar, eins og hér, en þær
hins vegar nægar til að bera geipilega
fólksfjölgun — eins og hér —, þá eru
þess dæmi, að mannfjöldi hefir tvó-
faldast á 23 árnm.
Eftir því gætum vér eftir 50 ár verið
orðnir orðnir 320,000, og á 100 árum
I1/4 mílfón.
Ég segi ekki það verði. En ég
segi, að það geti orðið.
Gæti auðveldlega orðið, ef vér hefð-
um þegið framboðið fullveldi og varið
öllu afli voru til að efla atvinnuvegi
þessa lands, í stað þess að slíta þeim
upp í árangurslausu, vonlausu og vit-
lausu stjórnmálaþrasi.
Canada hafði 1801 240,000 íbúa,
en 1901 (100 árum síðar) 5,470,000
íbúa. Þar hefir fólkstalan miklu meira
en tvöfaldast á hverjum 23 áruni að
meðaltali síðustu 100 árin.
Og þó hygg ég að folkstalan hafi
vaxið miklu mest síðustu 10 árin
(1901—1911 >
Ef vér þiggjum það fullveldi, sem
oss var boðið (þ. e. a. s., ef þess er
enn kostur), þá getum vér lagt járn-
braut austur yfir Suðurlands-undirlend-
ið, framkvæmt ina miklu áveitu, sem
þar hefir verið ráðgerð. Og þá geta
einar tvær sýslur þar, eða hálf-önnur,
fætt og borið vel 250,000 íbúa. Auð-
vitað spryttu þeir ekki upp á svip-
stundu, en fólkinu hlyti að fjölga þar
hraðfara — meðfram við innflutning.
En það er svo hvervetna um heim,
hvar sem tvær fjarlœgar þjóðir eru
í sambandi, önnur minni en hin stærri,
að þar hlýtur minni þjóðin að vaxa,
ef atvinnuvegir og náttúruskilyrði leyfa.
Og því meir sem hún vex, því meir
þarfnast hún nýs og betra skipulags á
stjórn sinni, og að lokum kemur sá
tími, að hún losnar úr sambandinu,
eins víst eins og eplið fellur til jarð-
ar, þegar það er fullþroska.
Maður hét Goldwin Smith, dáinn
árið sem leið. Hann hefur þótt merk-
astur og frægasturpólitiskur ritgerðahöf-
undur (essayistj á brezka tungu síð-
ustu 50 ár. Hann var fyrst háskóla-
kennari í Oxford í sögu; síðan við
Cornell-háskólann í Ithaka, þá er hann
yar stofnaður; þá við Toronto-há-
skóla í Canada; en síðustu 10—11
árin lifði hann í Nevv York á eigum
sínum. — Hann unni ættjörðu sinni
(Bretlandi) hugástum.
Það er nógu gaman að heyra, hvað
hann sagði um þetta efni, meðan ég
var vestra („Questions of the day“.
N. Y. 1893). Hann er að tala um
skilnað brezku lýðlendanna við Bret-
land, sem hann telur óhjákvæmilegan
heldur fyrr en síðar úr þessu.
Hann segir svo um skilnaðinn:
„Einhvern tíma rekur að því, því
að engum manni dettur í hug, að
Australía og Canada haldi ávalt áfram
að verða háð Bretlandi. Engum dett-
ur í hug að ímynda sér, að amerísku
lýðlendurnar, sem eitt sinn vóru, þær
sem nú heita Bandaríki Ameríku,
hefðu með nokkru móti getað haldið
áfram alt fram á þennan dag að vera
lýðlendur, þó að aldrei hetði risið
neinn ágreiningur milli þeirra og Ge-
orgs 3- — Blatchford lávarður sagði:
,,„Sá tími kemur í lífi allra fjarlægra
þjóða, hversu náið sem samband þeirra
hefir upphaflega verið, að hvor þeirra
um sig verður að halda sína leið,
hvort heldur í innanlands-málum eða
utanríkis-málum, óhindruð af hand-
leiðslu hinnar. Og hvenær sá tfmi
kemur, það er alt komið undir þrosk-
unar-vexti þjóðarinnar. Sérhver vöxt-
ur í auðlegð smærri þjóðarinnar, í
STÚDENTABLAÐ