Fálkinn - 16.11.1964, Side 16

MÁ SÝNA ALLT?
Höfundur og leikstjóri hinnar umdeildu kvikmyndar er
Ingimar Bergman, viðurkenndur listamaður i sinni grein um
víða veröld og þjóðleikhússtjóri Svía.
Kvikmyndin er kýnósa eins og sænskur gagnrýixandi komst
að orði og í henni eru atriði, sem yfirganga allt, sem fram að
þessu hefur sézt af því taginu á kvikmyndatjaldinu. Heiti
myndarinnar: ÞÖGNIN,
Myndin gerist í miðevrópskri borg, sem ekki á sér stoð I
veruleikanum, hún er kölluð Timuku.
f Timuku er margt, sem minnir á okkar öld: óðagot á göt-
ynni, of björt'ljós og taumlausar ástríður, tómar kirkjur,
frygðarstunur og kynferðisfitl í sölum kvikmyndahúsa, læra
- ekjálfti og dansæði, ys og þys á gangstéttarkaffihúsi, nýtízku-
iýningarglúggar og gamaldags gistihús með háum hvelfingum,
i- damásktéppum og gylltum skrautmunum, kristalkrónum og
f inármaratföppum, endalausum göngum og rangölum og mess-
i ingrúmum. Fallbyssur þruma í fjarska, brynvagnar skríða um
götur. Hitínner kvéljandi. Sírenur eru þeyttar.
í Timuku verða systurnar Ester og Anna að gera hlé á
heimferð sinni, þar eð Ester, sem er berklaveik, fær slæmt
kast. f fylgd með þeim er Johan, sonur Önnu.
Við þessar aðstæður, vaxandi sjúkdómsvanlíðan og hitasótt,
ógnandi stríðshættuna í borginni fer að segja til sín, hvernig
sambandi þeirra systra er háttað. Það er kynvilluhneigðin,
Sem bindur þær saman, en hvor um sig sækir fullnæingu á
sinn hátt: önnur þeirra reynir að fullnægja sjálfri sér, en
hin reynir að svala losta sínum á hótelinu í örmum þjóns,
Sem fyrir tilviljun verður á vegi hennar.
Vitni að þessum furðuförum öllum er litli drengurinn Johan,
sem nálgast kynþroskaskeiðið og laðast að gömlum herbergis*
þjóni, sem tekur drenginn undir sinn verndarvæng og reynir
að fá hann til að draga fjöður yfir dapra fortíð sína og gleyma
henni.
Anna og sonur hennar halda áfram förinni. Þau skilja hina
systurina eftir dauðvona í ókunnugri borg, þar sem talað er
óskiljanlegt tungumál.
„Þögnin“ kvað hafa gengið gersamlega fram af kvikmynda-
eftirlitinu sænska.
Sænskir gagnrýnendur hafa sagt: „Með því að blaka ekki
við „Þögn“ Bergmanns hefur sænska kvikmyndaeftirlitið
kveðið upp sinn eigin dóm.“
Gagnrýnendur sögðu: „Ýmis kynósaatriði myndarinnar
munu hrella áhorfandann, og svo virðist sem þær eigi sér
enga listræna nauðsyn, heldur séu einvörðungu gerðar af
tómri sóðahyggju. En því fer fjarri, að hér sé um tómt klám
að ræða. Þau virðast sniðin til að lýsa á eftirminnilegan hátt
þessu fordæmda fólki, hér er sýnt inn í sjálft víti. Þetta er
stærsta og mesta mynd Bergmanns. En hún á eftir að koma
kvikmyndaeftirliti flestra landa í klípu. Kvikmyndin „Þögnin“
mun draga til sín herskara áhorfenda, að sumu leyti vegna
kynferðisatriðanna. En ber ag harma það? Því það hlýtur að
vera leyfilegt að laða til áhorfendur með hvaða hætti, sem vera
skal, raunar ef ekki er farið út fyrir ramma verksins. Shake-
speare sjálfur gerði sér Ijóst, að morð og ódæðisverk voru
ákjósanleg beita. Ofbeldi er snar þáttur harmleikja hans.“
Ingimar Bergmann vill ekki fallast á, að hin umdeildu
atriði myndarinnar séu annað eða meira en „listræn nauðsyn".
Hin systirin,
Ester, er les-
bísk og
berklaveik, cn
veikindi
hennar valda
töfum á
ferðinni. Hér
fylgist hún
hatursaugum
með ástum
systur sinnar.