Fálkinn - 16.11.1964, Page 18

SAKNA BG IIK SI

Dálitil þyrping húsa stendur þarna á yztu strönd, þar sem
Atlantshafið beljar ár og síð. Hins vegar eru gróðurlitlir mel-
ar, holt og heiðaflákar, sandar og hraun unz landið að lokum
rífur sig upp úr flatneskjunni og rís upp í fjallshlíð, þar eru
útbrunnir gígar og fornar eldstöðvar, sums staðar hefur hraun-
elfurinn fossað niður hlíðina og storknað og minnir á vatns-
fall, sem óvænt og skyndilega umbreytist í höggmynd.
Þjóðvegurinn hlykkjast um sandflæmi og nakin holt, yfir-
lætislaus og mjósleginn að sjá ofan af hlíðarbrúninni eins og
Drottinn allsherjar hafi fyrir vangá misst þráðarspotta ofan í
steypuna, meðan hún var að kólna. Eldurinn hefur mótað
þetta land og loftið ekki látið sitt eftir liggja, hér gnauða
lotulangir vindar úr norðri. Fjórða höfuðskepnan hefur í
fullu tré við hinar, sjálft Atlantshafið sverfur ströndina lát-
laust og eilíflega, oft getur að líta brimrótið líkast hækkandi
brekkum svo langt sem augað eygir, brimgnýrinn öskrar í
eyru svo ekki heyrist mannsins mál, oft rísa einstakir strókar
upp með skerjunum eins og tröllaukinn geysir hafi gengið af
göflunum. Og hér var þó útræði fram eftir öllum öldum.
Það fer fjarska lítið fyrir þessum fáu húsum sem kúra
þarna yzt á ströndinni í fuilkomnu trássi við höfuðskepnurnar,
einhvern veginn finnst aðkomumanninum, að hér sé þeirra
leikvangur en ekki manna.
Við erum stödd i Selvogi.
Hér hefur verið byggð allt frá því norskir skattsvikarar
byggðu þetta land ásamt írskum þrælum, og því fer fjarri, að
hér í Selvogi hafi þeir orðið að láta sér nægja að hokra, sem
18 FÁLKJNN
sem ekki tókst að ryðja lönd í breiðum dölum. Hér byggðu
lögmenn og hirðstjórar fyrr á öldum og áttu þó völ á nafn-
toguðum höfuðbólum og kostaríkum héruðum sunnanlands og
austan. í Selvogi hafði alþýða manna einnig nóg að bíta og
brenna, þótt harðnaði í ári og kotbændur flosnuðu upp annars
staðar ellegar bjuggu við sult og seyru, þegar harðindi og drep-
sóttir steðjuðu að.
— í Selvogi var alltaf hægt að lifa kóngalífi, sagði mér
síðasti bóndinn í Herdísarvík, og þar er enn hægt að lifa
kóngalífi, bætir hann við.
Þó hefur Selvogur orðið að hlíta þeim örlögum, sem dunið
hafa á öðrum breiðari byggðum þessa lands undanfarna ára-
tugi: fólki hefur fækkað svo nemur við landauðn og að sama
skapi er kreppt að þeim, sem eftir eru. Selvogur hefur löngum
verið talinn afskekkt sveit, en þó er þess að gæta, að fyrrum
lá hún í þjóðbraut. Bændur af öllu Suðurlandi fóru skreiðar-
ferðir í kaupstaðina suður með sjó, og þá lá leiðin um Selvog.
Á Hlíðarenda í Ölfusi var löggiltur áfangastaður, og þaðan
var talin dagleið að næsta áfangastað, Bleiksmýri í Krísuvík.
Og eftir að hinn sögufrægi og umdeildi Krísuvíkurvegur varð
að veruleika, þarf ekki að kvarta undan einangrun í Selvogi,
hvort sem farið er austur eða vestur, er ekki nema þriggja
stundarfjórðunga akstur til höfuðstaðarins og eru þó ýmis
kauptún nær: Hafnarfjörður, Selfoss, Þorlákshöfn, nú er jafn-
vel hægt að aka sem leið liggur i Grindavik meðfram strönd-
inni. Hér ættu þvi ekki að ríkja nein vandkvæði um aðdrætti.
Þó hefur fólki fækað svo -í hreppnum, að nú eru ekki eftir