Fálkinn - 21.12.1964, Qupperneq 32

Dagurinn hennar . . .
Framb al bls 11
fremur á þolinmæði að halda
og helztu vopn þeirra er sál-
fræðilegt innsæi og mannþekk-
ing.
Auður Eir þvertekur þó ekki
fyrir að oft gæti komið sér vel
að kunna eitthvað fyrir sér í
fjölbragðaglímu.
Kvenlögreglan vinnur starf
sitt að mestu leyti í kyrrþey
og lætur ekki meira á sér bera
en nauðsyn ber til. Þær klæð-
ast ekki einu sinni einkennis-
búningi. Og lögreglustörfin eru
í raun réttri skyldari sálgæzlu
en venjulegu lögreglustarfi.
Þess vegna segir Auður Eir ó-
hikað að guðfræðimenntunin
hafi oft reynzt sér gagnleg í
starfinu, þótt í fljótu bragði
virðist fátt sameiginlegt með
þessum tveimur greinum.
Þær stöllur hafa afskipti af
kvenfólki á öllum aldri, ýmist
unglingsstúlkum sem lenda á
villigötum, konum sem reynast
ófærar um að ala önn fyrir
börnum sínum vegna drykkju-
fýsnar eða lauslætis og konum
sem berlega brjóta lögin.
Það fannst mér táknrænt um
viðhorf þeirra til starfsins að
þær tala ekki um yfirheyrslur
heldur viðtöl við sakborninga.
Þótt þeim sé ekkert um að flíka
því sem gerist í starfi þeirra.
Það er að mestu leyti unnið í
kyrrþey eins og áður er sagt.
Við áttum þó kost á að kynna
okkur tvö tilfelli sem þær unnu
að og eru að öllu leyti dæmi-
gerð fyrir starf kvenlögreglunn-
ar. í fyrra tilvikinu er um að
ræða unglingsstúlku en í hinu
síðara þriggja barna móður.
Við skulum kalla stúlkuna
Gunnu. Hún er 14 ára að aldri.
Foreldrar hennar hafa leitað
til kvenlögreglunnar og eru í
öngum sínum. Stúlkan hefur
ekki komið heim í fimm nætur
og ekkert látið frá sér heyra.
Þó hafa foreldrarnir frétt af
henni eitthvað á skotspónum.
Og nú kemur til kasta kven-
lögreglunnar að hafa upp á
stúlkunni. Það tekst eftir
tveggja daga leit. Hún er þá
hjá kunningja .sínum 18 ára
að aldri, ekki beinlínis upp-
licsdjörf en þó full af þver-
móðsku, að minnsta kosti í
fyrstu. En hlutverki kvenlög-
reglunnar er hvergi nærri lok-
ið þótt búið sé að hafa upp á
Gunnu og koma henni í for-
eldrahús í bili. Nú má segja
að reyni fyrst á þolrifin í þeim
stöllum, það er ekki heiglum
hent að tala um fyrir Gunnu
32
' og leiða h'énni fyrir Sjohir að
hún sé komin á hálar götur.
Það kemur í ljós að þetta er
ekki í fyrsta sinn sem hún
hverfur að heiman, hún hefur
oft verið nótt og nótt að heim-
an. Hún á sér engin sérstök
áhugamál og eyðir kvöldunum
helzt í að ,,rúnta“. Stundum
kemur hún drukkin heim. Það
kemur einnig á daginn að hún
mætir seint og illa til vinnu
og hefur skipt þrisvar um
vinnu á tveimur mánuðum. Þá
sjö daga sem hún hvarf að
heiman þegar lögregían leitaði
hennar, hafði hún víða flækzt,
oftlega drukkin og þá í ýmsum
félagsskap.
Nú er það hlutverk Auðar
að grafast fyrir um orsakirnar
fyrir óreiðu stúlkunnar og'
reyna síðan eftir megni að gera
henni einhverja úrlausn. Við
athugun kemst hún að því að
óreiðuna má að ýmsu leyti
rekja til heimilishaga stúlkunn-
ar, þeir eru fjarri því að
vera ákjósanlegir. Heimilið er
óþrifalegt og samheldnin eng-
in með fjölskyldunni, þar er
hver hendin upp á móti ann-
arri og oft róstusamt. Stúlkan
á því litlum skilningi að mæta
heima hjá sér og fær ekki það
aðhald sem nauðsynlegt er.
Sjálf er hún veiklunduð og
ístöðulítii og sér engan ljóð á
sínu ráði.
Stundum nægir að beita for-
tölum, segir Auður okkur, en
venjulega hrekkur það þó
skammt. Það bagar okkur helzt
hvað erfitt er að koma svoköll-
uðum vandræðastúlkum fyrir.
Stundum er brugðið á það ráð
að koma þeim fyrir í sveit og
það gefst oft vel, þar njóta þær
þó næðis og kyrrðar og eru
lausar við rotið heimilislíf og
slæman félagsskap.
Auður Eir hefur nú stundað
starf sitt í kvenlögreglunni um
árabil. Hún segir okkur að í
fyrstu hafi hún stundum verið
að því komin að gefast upp
og örvilnast, svo ægði henni
verkefnið og fannst það með
öllu vonlaust.
— Það var blátt áfram ótrú-
legt hvað mikil eymd og vol-
æði greri um sig, kannski rétt
við bæjardyrnar hjá manni án
þess maður hefði haft hugmynd
um, segir hún, og það lá við
ég yrði með öllu vonlaus. En
svo skildist mér að þessu verð-
ur ekki kippt í lag í einu vet-
fangi, það tekur sinn tíma eins
og hvað annað — og kannski
þó lengri tíma. Því fer fjarri
að allt okkar starf sé árangurs-
laust, oftlega tekst okkur að
koma vitinu fyrir unglings-
stúlkur óg margár þeirrá' sjá að
sér.
En það er öllu örðugra að
eiga við fullorðnar konur sem
hafa leiðst út í svall og ólifn-
að. Við getum tekið dæmi um
miðaldra konu, köllum hana X,
hún býr í kjallaraíbúð í Austur-
bænum. Hún er þriggja barna
móðir en þessi börn eiga hvert
sinn föður. Á heimili þessarar
konu safnast lausungarlýður,
þar sitja þeir og svalla með há-
reysti og stundum hverfur kon-
an að heiman dögum saman og
skilur börnin eftir í hirðuleysi.
Þau yrðu hungurmorða ef ná-
granninn hlypi ekki til og
gerðu móður konunnar viðvart,
en hún tekur börnin.venjulega.
að sér þegar þannig stendur á.
Þegar konan er nokkúrn
veginn allsgáð virðist hún gera
sér grein fyrir því að breyting.
þurfi að eiga sér stað á hátt-
erni hermar, en alltaf sækir í
sama horfið. Hún er sjúklingur
og þarf meðhöndlun sem slíkur.
En það er enginn leikur að
koma henni fyrir í fljótu
bragði. Þessi tvö dæmi sýna
að ekki er hlaupið að þvi að
ráða fram úr þeim vandamál-
um sem daglega knýja á hurð-
ir kvenlögreglunnar.
Venjulega er vinnutíma Auð-
ar lokið kl. 5 en þess ber að
gæta að hún getur átt á hættu
að vera kölluð til á hvaða tíma
sólarhringsins sem vera skal.
En að öllum jafnaði getur hún
sótt dætur sínar 'í vistina og
nú. hefst einhver bezti tími
dagsins.
— Á heimleiðinni kem ég þó
oft við í Hjálpræðishernum og
tylli mér svolitla stund við
skrifborðið hjá brigader Drive-
klepp til að sækja mér lífs-
reynslu og fá svar við spurn-
ingunum mínum 1000. Hún
kann alltaf að svara.
Fram að kvöldmat helgar
Auður sig dætrunum eingöngu.
Þá segir hún þeim sögur, les
fyrir þær úr bókum, kennir
þeim ýmsa leiki og ekki situr
á þeim að leggja sitt fram. Það
er sungið og trallað og leikið
sér.
Þegar lokið er kvöldmatnum
og dæturnar þrjár komnar í
rúmið færist ró yfir húsið en
því fer fjarri að starfsdegi hús-
freyjunnar sé lokið. Eins og
áður er getið er hún ein drif-
fjöðrin í starfsemi Hjálpræðis-
hersins og vinnur af alúð og
áhuga að málefnum Hersins
eins og hann er kallaður í dag-
legu tali.
Við fengum að fylgjast með
Auði á eina samkomu. Hún
hefur með höndum stjórn á
æskulýðástarfi H'jálpræðish'erá-
ins.
Okkur lék forvitni að vita
hvernig hún hefði kynnzt starfi
Hersins og ekki stóð á Auði að
upplýsa málið. Þórður Örn
hafði verið við nám í Edinborg
og Auður dvaldist þar hjá hon-
um um hálfs árs skeið.
— Mér leiddist heldur Edin-
borg, segir hún, ég hafði áður
verið um fjögurra mánaða
skeið í Madrid þar sem Þórður
las spönsku og latínu og þar
undi ég mér vel. Hins vegar 1
þykir mér vænt um að hafa
komið til Edinborgar því þar
kynntist ég starfsemi Hjálp-
ræðishersins. Og það varð til
þess að ég gekk í herinn þegar
heim kom. Það er misskilning-
ur margra að einungis útlend-
ingar starfi innan vébanda
Hjálpræðishersins hér. Hins
vegar er þetta alþjóðasamtök
og það er gert mikið af því að
senda foringja til starfa landa
á milli. Til dæmis starfa norsk-
ir foringjar hér á íslandi um
hríð, íslenzkir í Noregi aftur á
móti Og þannig mætti lengi
telja.
Hjálpræðisherinn vinnur hér
mikið starf þótt ekki sé það á
allra vitorði. Allir kannast að
vísu við samkomur Hersins á
Lækjartorgi á sunnudögum og
varla líður það kvöld að ekki
sé samkoma í Herkastalanum
við enda Aðalstrætis. Stundum
þegar líður nær miðnætti á
laugardagskvöldum má sjá
fylkingu baráttuglaðra Hjálp-
ræðishermanna ganga við
lúðrablástur og trumbuslátt
eftir Austurstræti miðju, þá.
er staðnæmst á torginu og
reynt að fá þá sem þar eru á
ferli til að taka þátt í sam-
komu í Herkastalanum.
En mest af starfi Hjálpræðis-
hersins fer fram að tjaldabaki.
Til dæmis má nefna að líkn-
arsystur starfa innan hersins,
þær ganga meðal þeirra sem
hafa orðið illa úti í lífsbarátt-
unni og reyna að lina þeim
þrautirnar á allan hátt. Þar
sem fátækt eða óregla hefur
lagt heimilislíf í rúst koma
líknarsysturnar til skjalanna.
Jólapotta Hjálpræðishersins
kannast flestir Reykvíkingar
við. Fæsta mun gruna að pen-
ingarnir sem í þessa potta
koma eru eini jólaglaðningur
margra, og því ætti að vera
óþarft að brýna fyrir fólki að
láta „sjóða“!
Herkastalinn er fyrst og
fremst gesta- og sjómannaheim-
ili en þar er einnig að staðaldri
fólk sem á hvergi höfði sínu
Framh. á bls. 36.
FALKINN