Fálkinn - 27.06.1966, Blaðsíða 18

HE L L A R hafa löngum
vakiS mönnum for-
vitni, og allt fram á
þennan dag eru þeir
skoðurum sínum ráð-
gáta og heillandi heim-
ur, líkt og undirdjúp
sjávar, eða geimurinn. Hella-
kannanir síðustu tima hafa
leitt í ljós, að í árdaga voru
hellar athvarf manna og í-
verupláss á norðurhveli jarð-
ar og að einhvern tíma fyr-
ir tugþúsundum ára skriðu
forfeður okkar upp úr hell-
unum og réttu úr sér, hrófl-
uðu upp skýium fyrir veðr-
um og vindum, sem síðan
hafa verið að fullkomnast
æ meir, en ævinlega hefar
þeim þótt forvitnilegt að
kikja ofan í hellana, sem
sveipuðust sífellt meiri dul-
úð, þar til óljós minningin
um forfeðurna varð að tröll-
um í hugum fóiks.
Hjátrúin hefur vafalaust
valdið því, að hellakönnun
hófst ekki að ráði fyrr en
komið er fram á nítjándu
öld. Að minnsta kosti fara
litlar sögur af ferðum manna
í hella fyrir þann tíma,
nema í þjóðsögum um alla
Norðurálfu ganga menn í
björg heillaðir af álfum
og tröllum. í Austurlöndum
eru hellar þjóðsagnanna hins
vegar fullir áf fjársjóðum,
og í þá verður ekki komizt
nema með hjálp töfraorða.
Nútíminn gengur út frá
því sem vísu, að öll tröll séu
dauð og álfar ekki annað
en hugarburður fólks, sem
þekkti ekki rafmagn, en þó
að hjátrúnni sé rutt úr vegi,
eru óteljandi erfiðleikar á
leiðum hellakönnuða. Og
erfiðleikarnir Jeynast í hell-
unum sjálfum í líki vatns,
grjóthruns, viilu, hraps,
sterkra vindsveipa og festu.
Þeir eru því margir, sem
ekki hafa átt afturkvæmt
upp á yfirborð jarðar úr
hellunum, heldur borið þar
beinin við hörmungar, sem
þeim einum eru kunnar. Því
eru hellar enn litnir horn-
auga af þorra fólks, sem
ekkí myndi fást til að kafa
í undirdjúp sjávar, eða láta
skjóta sér út í himingeim-
inn. Þannig er hellakönnun
álitin einna varasömust af
þeirri frístundaiðju sem
menn kjósa sér á fastaiand-
inu. Smám saman hafa
menn þó verið að þreifa sig
áfram og læra af reynslunni.
í dag hefur hellakönnuður-
inn margvíslegan útbúnað
til að mæta hættunni, og
hann hefur komið sér upp
víðtæku og sæmilega öruggu
aðvörunarkerfi.
Nokkur líking virðist
manni vera með hellakönn-
un og fjallgöngum, og vafa-
laust hafa hellamenn lært
mikið af fjallamönnum.
Hvorir tveggja starfa á
sama sviði náttúrunnar,
FALKINN