Veðrið - 01.09.1971, Blaðsíða 12

fara út af því, og séu liá fjöll skjólmegin svæðisins, er þetta bil að sjálfsögðu
miklu jírengra. Líkingin segir í aðalatriðum, hve mikið vatnsmagn loftið verður
að skilja eftir yfir svæðinu, og þetta vatnsmagn fellur sem úrkoma. Alla þá Jrætti,
sem nefndir eru í líkingunni, má mæla eða áætla, með mismunandi nákvæmni ])ó,
og reikna þannig út staðbundna úrkomu. Úrkomu, sem stafar frá skilum er verra
við að eiga, hana verður að áætla eftir aðstæðum hverju sinni.
Af jrví, sem hér er sagt, má sjá, að möguleikar eru fyrir hendi um að áætla úr-
komumagn í ýmsum tilfellum. Veðurbreytingarnar, sem eru undanfari flóðanna,
og lýst var liér að framan, eru oftast fremur liægfara, og því hægt að sjá jjær
fyrir með sólarhrings fyrirvara að minnsta kosti. Nokkuð styttri fyrirvara þarf
um önnur atriði, sem byggja Jrarf spána á. Með fljótvirkum reikningsaðferðum
gæti jjv/ úrkonui- og flóðaspá legið fyrir með hæfilegum fyrirvara. Og aðferðin
er að sjálfsögðu ekki takmörkuð við jiau svæði, sem hér liefir mest verið talað
um, henni má að sjálfsögðu beita til dæmis á vatnasvæði Hvítár í Borgarfirði
og önnur stór vatnasvið eftir þörfum.
Athugasemd
í erindi á Hafísráðstefnunni 1969, sem prentað er í bókinni Hafísinn, bls.
50—69 (Alm. bókafél. 1969) rökstuddi ég annarsvegar jiað, sem áður var álitið,
að hafískomur liér væru tíðari og meiri á köldum veðráttuskeiðum en lilýjum. í
annan stað taldi ég, að höfuðorsök hinnar einstöku ískomu væru vestlægir,
einkum suðvestlægir vindakaflar, sem stæðu minnst viku til 10 daga. Ofarlega á
bls. 62 í Hafísnum stendur t. d. „Af áðurgreindu er það alveg ljóst, að staðbundn-
ar orsakir á svæðinu milli Islands og Jan Mayen, þ. e. fyrst og fremst stormar,
raska hinum reglulega straumi íssins til suðvesturs og flytja hann á stuttum tíma,
viku eða 10 dögum, upp að landinu". Ofarlega á bls. 64 stendur jiessi skýring á
fskomu í B-flokki, sem ég kalla svo: „Vestlægir stormar eða langvarandi suðvest-
anátt á svæðinu milli íslands, Grænlands og Jan Mayen færir ísröndina austur
með Norðurlandi og sér í lagi tætir svo vindur úr jaðri meginíssins og flytur
gisið ísrek upp að miklum hluta Norðurlands. Við ströndina jiéltist Jressi gisni ís
og getur myndað samfellda landfasta breiðu". Og loks í ályktunarorðum á bls.
68 stendur: „4. Hver ískoma orsakast að verulegu leyti af sérstökum veðurskilyrð-
um nærri Islandi".
Mér þykir það því heldur ónákvæm, og varla hlutlaus tilvitnun í erindi mitt,
þegar Páll Bergþórsson segir eftirfarandi í Veðrinu, 1. hefti, 1971, bls. 5: „... á
hafísráðstefnu í Reykjavík 1969, hafði Trausti Einarsson prófessor gert sér jiá
hugmynd, að það væru hinir síbreytilegu vindar frd tlcgi lil dags (leturbreyting
48 --- VEÐRIÐ