Veðrið - 01.09.1971, Blaðsíða 30

Öskrar Goði eins og liroði,
eykst þá voði straumadyns;
en að hann froði og frani sér troði,
er fyrirboði sunnanvinds.
Veðuriræðileg útskýring er til á þessu fyrirbæri. Þegar norðanátt hefur ríkt
um skeið í dölum Norðurlands en er að fjara út og stilla komin á, lielzt oftast
kalt loft niðri á dalbotnunum, þegar hlýnað liefur ofar af hægri sunnanátt,
sem síðar á eftir að vaxa og hrærast saman við kaida botnlagið eða ýta því á
undan sér út dalina. Hljóð berst liægar í köldu lofti en hlýju, og hið algeng-
asta er, að loftið er eftir því kaldara sem ofar dregur. Hljóðbylgjur sveigja
því að jafnaði upp á við, Jtegar nokkuð dregur frá upphafsstað, svo að liljóðið
lieyrist alls ekki í nokkurra kílómetra fjarlægð frá lionum.
Sé loftið hins vegar nokkrum gráðum hlýrra ofar en það er neðst, beygir
liljóðb'ylgjan niður, og hljóðið iieyrist á fjarlægari stöðum en jtað mundi að
jafnaði heyrast á. Ef vindur frá þeim stað, sem hljóðið kemur úr, vex með hæð,
hefur það sömu áhrif tii að sveigja hljóðbylgjuna niður, og mest verða áhrifin,
þegar hvort hjálpar öðru. Er lesendum bent á grein Eysteins Tryggvasonar:
Sprengingar á Keflavíluirflugvelli heyrast i Reykjavik. Er hana að finna í Veðr-
inu, árg. I 1956, bls. 61.
Það má því teljast mjög traust spá um komandi sunnanvind, þegar hátt
lætur í Goðafossi í nágrenni hans, sérstaklega á stöðum, sem liggja norðar en
hann.
Á sama hátt munu fossar og flúðir alls staðar á landinu hafa verið notuð sent
örugg spáheimild. Þegar mikið heyrðist í þeim, mátti fljótlega búast við vindi
úr þeirri átt, sem þau voru í. Sérstaklega hefur þetta verið að marka, ef vindur-
inn var hlýr, eins og sunnanvindurinn er norðan fjalla.
Að lokum bið ég lesendur að senda Veðrinu upplýsingar um gamlar veður-
spár og veðurmerki af ýmsu tagi. Veðrið mun með ánægju, að fengnu leyfi
sendenda, ltirta það, sem ritnefndinni finnst eiga erindi til lesenda tímaritsins.
Einng mun fyrirspurnum svarað eftir beztu getu.
66 --- VEÐRIÐ