Vikan - 05.10.1961, Blaðsíða 28

Tientugt
♦ ♦ ♦ Hvítir slopparfyrir verzl-
unarfólk og starfslið
j j > sjúkrahúsa.
og smekklegt: Bómullarskyrtur fyrir
íþrótta- og ferðafólk,
mansjettskyrtur.
Vasaklútar kvenna og
karla úr maco- og bóm-
ullarefnum, auk þess
tyrknesk handklæði.
Mislit kjólaefni.
Framboð vefnaðarvara frá verksmiðjum þýzka Al-
þýðulýðveldisins er furðu fjölskrúðugt.
Þér ættuð að sjá með eigin augum hve úrval okkar
er mikið.
Útflytjendur:
tg,
wfif
DEUTSCHER INNEN - UNOAUSSEHHANDEL TEllll
BERLINWB • BIHðENSritASSE 46
DEUTSCHE DEMOCRATISCHI REPUBLIK.J
ÞANNIG ER AFRÍKA.
Framhald af bls. 10.
En víða eru kofarnir aðeins ein-
föld skýli til varnar höfuðskepn-
unum, einkum þó fjarri borgunum.
Á moldargólfum þeirra, sem eru
hörð eins og steinsteypa, eru engin
húsgögn af neinu tagi.
Fólkið er merkilega líkt myndun-
um í landafræðinni, sem við lærð-
um í skólanum forðum. Gagnstætt
heilbrigðisskýrslunum eru karl-
mennirnir oft dýrleg dæmi likam-
legrar hreysti. í sólskininu stirnir
á slétta, svarta vöðva þeirra. Kon-
urnar eru sívinnandi; þær sjóða
mat, mala korn og bera þunga
hluti á höfði sér. Hin síðast nefnda
er sérstaklega áberandi í Ghana.
Börnin eru í senn kát og feimin.
ð öilu samanlögðu eru
Afríkumenn yfirleitt geð-
þekkt fólk. Þeir eru mann-
úðlegir og skilningsríkir
þrátt fyrir þann klofning, er mis-
munandi mál og menning skapa.
Ég minnist ungrar stúlku, fegurðar-
dísar í sínu þorpi, er langaði ákaft
til að láta taka mynd af sér. Þegar
ég hafði tekið myndina og gefið
henni, leit hún á hana með ó-
ánægju í svipnum, gekk út i horn
og snökti ólundarlega. Að lokum
reif hún myndina í smásnifsi.
Falleg var hún að visu, en að
liætti kvenna taldi hún sig fegurri
en hún í rauninni var.
En mörkin, er mismunandi
menning og tungumál setja, eru þó
til. En er þú ekur í gegnum skóg-
iiin, hlýtur þú að undrast, hve
fólkið er hvað öðru likt. Einnig
mun þér leika forvitni á að vita,
hvað í rauninni er að gerast i
heila þess, í skjóli við hin breiðu
bros, sem það heilsar með langt
að komnum ferðalangi.
Langur akstur eftir frumskógi er
merkileg reynsla. Um útsýni er
þar ekki að ræða, — aðeins veg-
urinn fram undan og frumskógur-
inn til beggja handa, — ofsafengin
barátta trjáa, runna og vafnings-
viðar i einni blöndu. Á stöku stað
eru rjóður, þar sem ræktað er
litils háttar af maniok eða banön-
um. Að stundarkorni liðnu ferð
þú að þrá einhvern fjarlægan hlut
til að festa augun á, og þú hefur
þá tilfinningu, að bak við hinn
háa veeg frumskógnrins séu hlutir,
sem þú skiljir ekki og munir aldrei
skiija.
Og þannig er það. Margir virðu-
leeir og vel metnir emhættismenn
i Svörtu-Afriku hera tákn ættbálks
sins merkt á andlitin. lig man
sérstaklega eftir bráðgáfuðum for-
sætisráðherra í Norður-Nigeriu, er
var ákaflega napuryrtur um asna-
skapinn i utanrikispólitik Banda-
rikjanna. Andlit hans var merkt
þannig, að hann minnti einna
helzt á kött. Slíkt er gert við leyni-
leg hátiðahöld ættbálksins. Húðin
er skorin sundur og heitri ösku
miið i sárin. Er talin hin mesta
svivirðing að gefa nokkurt hljóð
frá sér, meðan á athöfn þessari
stendur. En þess háttar málefni er
auðvitað ekki hægt að rökræða við
forsætisráðherra. Það er Hulið að
haki frumskógaveggjarins, jafnvel
hvitum mönnum er alla ævi hafa
búið i Afriku.
Ýmislegt annað, sem frá okkar
siónarmiði er ákaflega furðulegt og
ínfnvel hræðilegt, gerist að baki
frumskógaveggjarins. Þar á meðal
eru leyndardómsfullir. hátiðlegir og
miö" kvalnfullir helgisiðir eins og
umskurn og snfpskurður, er marg-
ir ættbálkar tiðka. Við slikar at-
hafnir eru oft notuð gðmul rak-
vélnrhlðð, og kalt vatn er eina
sótthreinsunarlyfið. Siðir, sem eru
iefnvel enn frumstæðari og hræði-
legri en þessi, eru ekki enn að
fullu horfnir úr hitabeltislöndum
Afriku. Ekki alls fyrir löngu fórst
flugvél i regnskógum Nigeriu. Þeg-
ar hjðrgunarleiðangur kom á vett-
vang, fann hann höfuðlaus lik á-
hnfnarinnar. Höfuðin höfðu horfið
i skóginum. Eins og dæmin i Kongó
sanna. getur æðisgengin villi-
mennska snögglega leyst af hólmi
hina glaðværu leti Afrikumannsins.
Þetta er ekki sagt til að gera
samanhurð óvinsamlegan Afriku-
mönnum. Þeir eru á margan hátt
hetur mannnðir en Evrópu- og
Amerikumenn. Afrikumenn gátu
ekki af sér Hitler eða framleiddu
vetnissnrengiuna. Ef miðað er við
stvrialdir okkar, eru ætthálkastrið-
in i Afriku fremur prúðmannleg,
— blóðsúthellingar 'e'ru háðar
vissnm takmörkunum samkvæmt
hegjandi samkomulagi. Að eðlis-
fari eru Afrikubúar menn háttvisir,
hú mætir stórum meiri kurteisi
á þjóðvegum Ghana en i tollhliðinu
í Neiv .Tersey. Hið sanna i málinu
er ekki, að Afrikumenn séu minni
menn eða meiri en Ameriku- og
Evrópumenn. Hitt er rétt að þeir
eru þeim mjög ólikir, enda skap-
aðir i gerólíku umhverfi.
g varð þess var, að ameriskir
negrar í Afriku urðu alvar-
lega varir við þennan mis-
mun. Atorkusamur banda-
riskur negri sagði við mig: „Ég
gerði mér ekki ljóst, fyrr en ég
kom hingað, hve mikill Ameríkani
ég er, en litill Afrikumaður. And-
skotinn má vita, hvað þetta fólk
hugsar.“ — Þetta þarf enga furðu
að vekja. Afkomendur innflytjenda
er fluttust til Bandarikjanna frá
Póllandi, Kina og Englandi fyrir
þremur eða fjórum kynslóðum,
eru stórum meiri Bandarikjamenn
en Pólverjar, Kinverjar eða Eng-
lendingar.
Hið sérstæða umhverfi hefur
skapað stjórnarkerfi i höfuðatrið-
um afriskt, þótt það hafi tekið ým-
islegt að láni bæði úr austri og
vestri. Að einu leyti eru aðstæður
i Afriku mjög líkar þvi, sem gerð-
ist i Englandi á dögum Elisabetar
eða i Boston á timum forfeðra
Kennedys. f Afriku finnur metn-
aðargjarn maður kröftum sinum
einungis stað i stjórnmálabarátt-
unni. Háskólastúdentar afriskir
láta sér naumast nokkurn tima
detta i hug að verða verzlunar-
menn vélfræðingar eða læknar.
Þeir verða stjórnmálamenn eða
embættismenn.
Dr. Kvvame Nkrumah, forseti
Ghana, segir svo við fylgjendur
sina: „Leitið fyrst konungsrikis
stjórnmálanna, og allt annað mun
veitast yður að auki“ þar á meðal,
— gæti hann giarnan bætt við, —
skrautbilar, baðker lögð itölskum
marmara og afturfeitar húsfreyjur.
— f Afriku hefur bakhluti konunn-
ar álika táknræna þýðingu og
brjóstin eftir okkar smekk, enda er
baksiðan þar stundum gerð fyrir-
ferðarmeiri en hiin i rauninni er
með kvenlegum vélabrðgðum. Afr-
ískir stjórnmálamenn hafa erft
hallir nvlendudrottnaranna gömlu.
Þeir hafa einnig erft tækifæri
þeirra til að auðga sig. Með fáein-
um undantekningum, — svo sem
forsætisráðherra Nigeriu, Sir Abu-
baker .Balewa, er hafði meiri á-
hrif á mig en flestir menn aðrir,
er ég hef hitt á ferðum minum,
—- er það einmitt þetta, sem þeir
eru að gera.
„Skvetta" er orðið, sem notað er
um mútur i fyrri nýlendum Breta,
og „skvettur" eru gefnar og þegn-
ar með hrifningu og eldmóði um
gervöll hitabeltislönd Afriku, ef til
vill sérstaklega i Ghana. Háttsett-
ur ghanverskur emhættismaður
hefuri sinn hlnt fengið hrjú hús,
fimm bila og svimháa bnnkareikn-
inua i Sviss otr London. Hann er
nlmennt talinn einn uengi sitt að
hnkka verzlunarviðskiutum við
Sovétríkin. sem höfðu i för með
sér sérstaklega safarika ..skvettu“.
F.n á stiórnmálasviðinn hefur hetta
ekki saknð hnnn hið minnstn. öðru
nær, — hað að s-énn af sér þvi-
liknn hetiusknp i að þiggja ..skvett-
nr“ er einkar aðdáunarvert og þvi
jákvætt frá stjórnmálalegu sjónar-
miði.
Fyrir stjórnmálamann er það
einnig mjög jákvætt að vera mikill
kvennamaður. Undanfarið hefur
greinilega slaknað á siðferðisbönd-
unum í afrisku kynlifi. Bandarikja-
maður einn varð áhrifamikill i
mikilvægri klíku nigeriskra stjórn-
málnmanna með þvi að jafnast á
við Hetju herberr/isins og enda-
velta öllu á heimili sinu með þvi
2B VIKAN