Vikan


Vikan - 12.10.1961, Blaðsíða 13

Vikan - 12.10.1961, Blaðsíða 13
AME, FRELSARI VOR KEMUR! AÍ5 lokum, rétt fyrir rökkur, kom svo Osagyefo i ljósgrænni lúxuskerru, klæddur hvítum fötum 1 stil við einkennisbúninga brezkra landstjóra og hershöfðingja. Hann lét berast fram og aftur innanum hrifinn fjöldann og nam að síSustu staðar frammi fyrir Oblogohöfðingjanumi, er hrópaði eitthvað til hans hárri og æstri röddu og.hellti helming kirsuberjavinsins á jörðina, elskuðum, og að likindum siþyrstum öndum andaðra manna til góða. En þegar Osagyefo var farinn, svalaði höfðinginn eigin þorsta með óhemjulöngum teyg úr flöskunni. Eftir þetta héldum við flest til borgarinnar. Á leiðinni mættum við hóp af börnum, er héldu á spjöldum með áletrunum eins og: „Við elsk- . um hann Osagyefo okkar“ og „Börnin fyrir ■ Osagyefo.“ Þessu hélt áfram allt til Kwame Nkrumah hringsins, sem skreyttur er nafni hins mikla manns lýstu þrilitum neonljósum. Sem við * ókum, hugleiddi ég þýðingu þessa háttalags, :sem endurtekur sig í livert skipti og Nkrumah snýr til borgar eftir nokkra daga stjórnmála- ferðalag, og minnir sérlega á ádeilur Evelyn Vaugh. Ég er haldinn hleypidómum gagnvart Ghana. Ef til vill er það að kenna meltingartruflunum, er ég þjáðist af meðan ég dvaldi þar, — kval- inn magi hefur vafalaust áhrif á stjórnmála- dómgreind. Hvað sem um það er að segja, snart Ghana mig sem dæmigert „waw“riki, og Nkru- mah lcom mér fyrir sjónir sem sérgóður og þóttafullur stjórnmálamaður. Að gera grín að Ghana er næsta auðvelt. Til dæmis af því til- efni, að samtímis „baráttunni gegn nektinni“ er háð barátta fyrir eflingu afrískra siða. „Stúlk- ur,“ spyr skriffinnur nokkur í dagblaði stjórn- arinnar, „eruð þið hættar að berja bumbur ykkar?“ Líklega er bumbusláttur þvi afriskt fyrirbrigði, en nekt ekki. Ghana og forseti þess hata einnig undarlega hæfileika til að espa me-nn gegn sér. „Nkrumah- isminn“ sem Ghanamenn eru miskunnarlaust hvattir til að lesa um, læra og melta hið innra með sér, er litillega útþynntur og uppvelgdur marxismi. Samkvæmt lagasetningu, er heimilar að hefta frelsi manna i varúðarskyni, hafa Nkrumah og menn hans fangelsað og gert út- læg hundruð manna, sem þeim geðjast ekki að, án málsrannsóknar eða nokkurrar ákvörð- unar um endadægur refsingarinnar. Ef Bret- arnir hefðu hagað sér þannig á sínum tíma, hefði verið rekið upp ramakvein, er heyrzt hefði á enda veraldar. Og Nkrumahdýrkunin, sem yfirvöldin stuðla að, er orðin að hreinum fífla- látum, eins og „Fagnaðarhátiðir Osagyeí1os“ gefa til kynna. En miðað við ástandið í Afríku er þó tölu- vert vit í því, sem Nkrumah er að gera. Hann er að uppvekja þjóerniskennd i stað ættbálka- hneigðarinnar. Hann hefur brotið á bak aftur vald ættarhöfðingjanna, en þeirra voldugastur var Asantaheneinn, höfðingi hins mikla Ashanti- þjóðflokks og erfingi gullna stólsins. Lengi vel þorði Nkrumah ekki að láta sjá framan i sig í Iíúmassi, höfuðborg Ashanti og annarri helstu borg Ghana. En nú er Asantaheneinn orðinn að verkfæri i höndum Nkrumah, og Ashantimenn hafa verið agaðir með aðferðum eins og fang- elsunum og útlegð. Og, eins og skarpgreindur Englendingur í Accra komst að orði, „Nkrumah er að reyna að verða Ghanahene.“ Með öðrum orðum sagt er Nkrumah að reyna að verða Ghanamönnum hinn sami og stórhöfðingjar á borð við Asantaheneann einu sinni voru ætt- bálkum sinum. Hvarvetna í Afríku gera þjóðarleiðtogar sams- konar tilraunir. Þessvegna fyrirfinnast eins- flokkskerfi og persónudýrkun hvert sem litið er, án tillits til þess, hvort kommúnisk eða and- kommúnisk áhrif eru ríkjandi. Þörfin fyrir þjóðernishneigð í stað ættbálks- kenndar skýrir óþýðleika afrískrar þjóðernis- stefhu. Afrísk þjóðernisstefna framleiðir jafn hlægilega hluti og ghanversku póstkortin, er eigna Ghana allt hið mikilsverða í framþróun sögunnar. Því enginn afrikanskur leiðtogi, live- ákaft sem hann kann að fylgja Sovétríkjunum að mál- um, er reiðubúinn til að gera land sitt að auð- sveipu sovézku attaniossi að austur-evrópskri fyrirmynd. Nkrumah, Sékou Touré og Modibo Keita í Mali eru allir samferðamenn Sovétríkj- anna, en auk þess sem þeir eru menn hégóma- gjarnir, eru þeir ákveðnir afrískir þjóðernis- sinnar, sem eru siður en svo að flýta sér að verða leikbrúður á borð við Gheorghiu Dej hinn rúmenska. Aulc þess hefur Kreml engin ráð á þeim herstyrk í Afríku, er ráðið gæti úrslitum við að brey.ta þeim í slikar brúður . Því er sú trú mín, að ekkert afrískt ríki muni að fullu gerast trúr fylgifiskur kommúnista. En á hinu eru ærnar líkur, að vestrænum áhrifum verði eytt og vestrænum hagsmunum tortímt í miklum hluta Afríku. Þetta er önnur hlið af- rískrar þjóðernisstefnu. Því kynþáttahatrið hefur sýnt sig að vera voldugt tæki í höndum þjóðernisstefnunnar, og kommúnistar gætu auðveldlega fundið upp á því að nota það sem tæki til eyðingar vestrænum hagsmunum i Af- ríku. í miklum hluta Afríku liafa Afríkumenn góð- ar og gildar ástæður til að hata hvíta manninn. Sérstaklega á þetta við um Suður-Afríku, er hinir hollenzkættuðu Afríkanar, (hollenskmæl- andi Suður-Afríkumenn kalla sig Afrikana, en Framhald á bls. 25, Ástandið í heilbrigðismálunum er mjög bágborið í hinum ungu Afríkuríkjum og stundum gengur sulturinn í bandalag við sjúkdómana eins og sjá má á myndinni hér að neðan til vinstri. Á myndinni hægra megin sitja holdsveikisjúklingar umhirðulausir úti á götu. Þeir verða að sjá um sig.

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.