Vikan - 17.01.1963, Blaðsíða 13

/
nafla heimsins
í DELFI VAR FRÆGASTA VÉFRÉTT HEIMSINS OG ÞAR
GAF GUÐ LJÓSS OG FAG-
URRA LISTA MÖNNUM
INNSYN I FRAMTIÐINA -
ÚR JÓRSALAFERÐ ÚTStNAR
EFTIR GÍSLA SIGURÐSSON, RITSTJÓRA
AÐ er viðlíka langt frá Aþenu norður til Delfi eins og úr Reykja-
vík upp að Bifröst i Norðurárdal. Brött fjöll og grýtt. Dalir og
einstaka sléttur á milli. Allt skraufþurrt og skrælt. Við tókum
einn sunnudag i þessa ferð, hópurinn frá Útsýn, og höfðum
einn stóran vagn til fararinnar. Nokkrir urðu eftir, þvi bað-
ströndin freistaði og það var sólskin og liiti. En flestir mátu það meira
að vitja þess staðar, sem fyrr meir var álitinn miðpunktur eða nafli
heimsins. Það kann að þykja undarlegt, að forngrískir menn skyldu
kjósa þessum stað svo mikla helgi svo afskekktur sem hann er. Og
telja hann þar á ofan miðpunkt veraldarkringlunnar. Sú staðarákvörð-
un fékkst með þeim hætti, að Seifur himnafaðir sendi tvo erni útá heims-
enda og lét þá fljúga hvorn á móti öðrum. Þeir mættust yfir Delfi og
enginn efaðist um, að mæling Seifs væri ekki harla góð.
En nú stefnir vagninn útúr Aþenu á þessu sunnudagsárdegi og veg-
urinn liggur í bugðum eftir þröngum dölum innaf Aþenu. Á þessum
slóðum var sá frægi skóli Platons, sem mikið orð fór af, en þess sér
nú engin merki, hvar hann hefur verið. Svo hækka hlíðar og brekkur
verða brattar, en landið er fremur tilbreytingarlaust og litirnir sifellt
hinir sömu þótt lengra sé haldið. Það er ekki eins og hér á íslandi
þar sem landslagi getur mismunað svo á nokkurra kilómetra færi, að
gróður, litir og form náttúrunnar breytast að mun. Svo magurt er
fjalllendi Attíkuskagans, að Mývatnsöræfin eða melholtin innan við
Reykjavík eru Gósenland á móti því. Ljóst granitið stendur allsstaðar
uppúr; það er mjög hart og veðrast seint. Þegar sólin skin eins og hún
gerir raunar oftast á þessum slóðum, þá er þvi líkast að mjöll hafi
fallið. Neðan í hlíðum er þyrkingslegur runnagróður, lágur en þéttur;
sumt af því eru þyrnar með oddhvassar nálar. Og svo eru olívutrén
á stangli, blessun þessa lands. Þau eru í bókstaflegum skilningi kýr
þeirra hér, því olivuolían er notuð í stað mjólkur og feitmetis; jafn-
vel til eldneytis.
SVO segir G'i'imberg i sinni veraldarsögu, að þegar halla tók und-
an fæti fyrir þeim Aþenumönnum og Spartverjar og bandamenn
þeirra komu með her suður yfir landið, þá hjuggu þeir niður
olívutrón. Það samsvaraði því að leggja landið í auðn. Þeir sáu
ekki eftir búpeningi og húsum, en trén — þau mundu verða 15
ár að vaxa upp að nýju og 50 ár liðu þar til þau bæru fullan ávöxt. Kýr
eru naumast til í grískum sveitum, en þeim mun meira eiga bændur
af geitum og sýnist landið gefa fullt tilefni til þess svo brattlent og
grasvana sem það er. Þessar fótvissu skepnur príla upp um reginfjöll
og fara greiðlega það sem engri skepnu virðist fært. Meðfram þjóð-
veginum til Delfi er slangur geita, en alltaf eru það litlar hjarðir.
Girðingar sýnast vera óþekkt fyrirbrigði, en hirðar rölta með geita-
hópunum daglangt og styðjast við langa stafi i brattanum. Einhverjum
mundi nú finnast lítið á tímann við svona vinnu og auk þess lýjandi
að elta geitur allan daginn á beru grjóti brattra hlíða. Það er sagt, að
þeir verði mjög þolnir á þessum stöðugu þönum við geiturnar. Þegar
Olympiuleikarnir voru endurvaktir í Aþenu árið 1896, þá vakti Mara-
þonhlaupið ekki hvað minnsta athygli, enda hlaupið til minningar um
gríska hetjudáð. Það ætlaði allt um koll að keyra af hrifningu, þegar
Spiridon Louis kom langfyrstur í mark; geitahirðir norðan úr fjöllum.
Það þótti lika í frásögur færandi, að þá er hlaupið var hálfnað, var
geitahirðirinn kominn það langt framúr lceppinautum sínum, að honum
fannst ástæðulaust að halda áfram, heldur settist hann inná krá og
fékk sér hressingu þar til keppinautarnir komu i augsýn. Þá hélt hann
áfram og það sá ekki á honum þreytu, þegar hann kom I mark. En svo
kom að því síðar um daginn, að honum skyldi afhent gullið, þessi
merkasta og mesta viðurkenning, sem nokkrum iþróttamanni getur
hlotnazt. En þá fannst Spiridon Louis ekki. Hann var allur á bak og
burt; hafði axlað sín skinn og skundað norður í fjöllin þar sem geit-
urnar hans biðu.
AÞESSUM grýttu slóðum norðan við Aþenu eru nokkrir frægir
sögustaðir. Launhelgar Bakkusar voru þar i daldragi og ein-
hver úr hópnum sagði, að það mundi hafa verið Frimúrara-
regla þeirra tíma. Enginn vissi, hvað þar fór fram Bakkusi til
dýrðar. Ekki langt frá leið okkar er Platea þar sem grískir
svinbeygðu Persa 481 ári i'yrir Krists burð og sýndu framá, að oft veltir
lítil þúfa þungu hlassi. í þeim bardaga brast miðja gríska hersins og
flúði, en hinir börðust svo frækilega að leiknum var snúið við. Þ4 vildu
hinir liugumlitlu miðjumenn eiga sinn þátt í sigrinum og hættu að
flýja, en var víst tekið lieldur fálega af vopnabræðrum sínum þegar
skálað var fyrir unnum sigri.
Vegurinn liggur gegnum Þebu, frægt borgríki úr sögu Hellena. Þeir
höfðu það nokkurnveginn fyrir leiðarljós í Þebu að vera á móti Aþern-
ingum i öllu. Þegar Sparta og fylgiborgir hennar höfðu öll ráð Aþeninga
í hendi sér eftir langvinnar styrjaldir, þá vildu þeir i Þebu, að nú
yrði Aþena sá forni fjandi, jöfnuð við jörðu, en ibúarnir drepnir eða
seldir i þrældóm. Svona var nú innanlandspólitíkin í Grikklandi i þá
tíð. En sem betur fór höfðu Spartverjar vit fyrir þeim í Þebut settu
mannskapinn á og létu sér nægja að rifa borgarmúrana.
☆
Við höfðum ekið i tvo klukkutíma og það er hálfnað til Delfi. Öðru
hvoru komum við i víðlenda dali, en uppskera hefur víðast farið fram
og eftir stendur mógulur leirinn. Alltof þurr leir. Og það er ekki
svo mikið sem blika á lofti. En sumstaðar virðast einhverjar eftir-
hreytur til að sinna i sólskini haustsins. Jafnvel á sunnudegi. Það
Framhald á næstu síðu.
VIKAN 13