Vikan - 27.06.1963, Blaðsíða 22

Kryddið er mikill ævintýraheimur. Með hjálp þess má ferðast um víða veröld meðan
setið er við matborðið heima hjá sér. Fyrr á öldum var krydd sjaldgæf munaðarvara og
jafnvel talið dýrmætara en gull. Nú hefur heimurinn færzt nær okkur hér á íslandi og
það svo um munar. Það má marka af því, að nú getur hún góða frú Sigríður svarað vin-
konu sinni því, að maturinn sé svo ljúffengur hjá henni, vegna þess að hún noti Lillu-
monoatriumglutamat! Líklega mundi hún nefna það þriðja kryddið, því að undir því'nafni
gengur það í vestrænum löndum, en hún mundi þurfa að telja lengi, ef allt ætti að teljast
upp, sem fæst undir Lillumerkinu í dag. Það var nú venjulega lyftiduftið í gömlu aug-
lýsingunum, sem gerði kökurnar hennar svo Ijúffengar, en í þá daga var ekki mikil fjöl-
breytni í kryddi hér á landi. Salt, pipar, kanill og í hæsta lagi n.egull var til á venjulegu
heimili í þá daga, og eru þær kryddtegundir auðvitað enn í fullu gildi og ómissandi. Fjöl-
breytnin hefur ailkizt stórkostlega og því ævintýraheimur kryddsins íslendingum ekki
lengur lokaður heimur — það er að segja, ef þeir kunna að notfæra sér það. Um nokkurt
skeið hefur fengizt töluvert úrval af kryddvörum í erlendum umbúðum á mismunandi
hagstæðu verði og núna nýverið hafa innlendar efnagerðir byrjað að ganga frá og pakka
fjölbreyttu úrvali af kryddvörum. Matarþáttur Vikunnar fékk sýnishorn af kryddi frá
Efnagerð Reykjavíkur og var það krydd fyllilega sambærilegt við þær erlendu kryddteg-
undir, sem hafa verið hér á boðstólum. Hér fara á eftir leiðbeiningar um notkun krydds.
OREGANUM er bragðsterkt krydd, sem er mjög gott með hrísgrjónaréttum, spaghetti,
sveppum, eggjaréttum og alveg ómissandi í marga ítalska rétti, sérstaklega þó pizza.
BASILIKUM hefur sérlega fínlegt bragð og er gott í alla samansoðna rétti, svo sem kjöt-
rétti soðna í ofni, gullash, allan mat úr tómötum, osti, hrísgrjónum og spaghetti. Með kálfa-
kjöti er það sérlega ljúffengt og sömuleiðis alls konar fuglakjöti.
TIMIAN er gott bæði með kjöti og fiski og í farsrétti. Sunnudagssteikin fær nýtt og
framandi bragð, ef timian er notað við matreiðsluna og í alla tómatarétti er það ágætt.
Það er vinsælt krydd í grænar baunir, og er þá laukur soðinn í smjöri með timian áður
en baununum er bætt í. Það eykur líka tilbreytni í súpum og gott er að hafa það með
í legi, sem settur er á síld og lauk.
ROSMARIN er dálítið bragðlíkt timian, en aðeins mildara. Það er mjög gott með fugla-
kjöti og í kjötfars. Gott er að blanda því í raspinn, þegar fiski eða kjöti er velt upp úr
honum við steikingu.
MÚSKAT hefur verið notað lengi á íslenzkum heimilum ,og þá aðallega þegar jafn-
ingur er gerður á kartöflur. Það er líka ágætt með spínati, hvítkáli og í samansoðna rétti.
Einnig er gott að strá því út á heita drykki, svo sem eggjasnaps og súkkulaðidrykki.
ENGIFER er notað í margs konar kökur, chutney, ávaxtasalat og ýmsa soðna þurrkaða
ávexti, eplasósu, súkkulaðibúðinga og súrmjólk. f austurlenzka rétti er það líka mikið
notað með kjöti. Framhald á bls. 45.
22
VIKAN 26. tbl.