Vikan - 03.10.1963, Blaðsíða 20

Frá höfninni í Leningrad.
úthafseyjum sem fulltrúi máttugs stórveldis.
Regnið er að herða.
Ég veit ekki almennilega hvert skal halda
eða hvað að gera, einn og mállaus í svo
stórri og dularfullri ókunnri borg. Hika við
að stíga upp á gljásvartan hafnarbakkann.
Finnst ég vera ósköp lítill íslenzkur sveita-
maður úti í hinum stóra harðneskjulega
heimi, með minn hógværa Jónas Hall í vas-
anum, einan vopna. Þar sem ég stend á land
brúnni í regninu, get ég ekki varizt þeirri
hugsun, að enda þótt á íslenzku hafi margt
veriðg snyrtilega ort og hugsað, muni allar
stórar ákvarðanir hafa verið og verða tekn-
ar á öðrum málum.
Á bryggjunni standa hermenn og tollverð-
ir í höm undir húsgafli. Þeir eru huldir skó-
síðum regnslám, með stórri munkahettu.
Þeir horfa þögulir framfyrir sig, eins og allt
sé þeim óviðkomandi nema regnvatnið sem
rennur í sífellu eftir malbikinu út í ófyllan-
legan sjóinn.
Mig langar allt í einu til að tala eitthvað
við þá. Spyrja þá um hvað þeir séu að hugsa.
En bæði sé ég fram á að við munum ekki
skilja hver annan og svo finnst mér líka að
þeir séu að hugsa um eitthvað, sem er þeirra
leyndardómur og komi ekki öðrum við.
Svipur þeirra, eins og saga um hvítar leggja-
pípur í sumargrænu grasi, minnir á gamla
tíð sem ennþá hefur ekki verið, og mun
ekki enn um hríð verða þvegin af ásýnd
Leningrad. Ár. 1941. Þá voru ekki farnar
skemmtiferðir út í skóg • að tína sveppi. Þá
voru tíndir hungurdauðir kettir á götunum.
Menn sem bera með sér minningar um slíka
atburði, una því öðrum betur að horfa á frið-
sælt regnvatn seytla hljóðlega út í eilífðar-
hafið. Mikið af blóði hefur runnið í þenn-
an sjó.
Nú. Hívopp. Ekki dugir þessi skrambi.
Ég lyfti upp töskum mínum og geng á vit
þessarar stóru, ábúðarmiklu borgar, með
minn Jónas Hall upp á vasann. Hermenn-
irnir héldu áfram að horfa á rennslið.
íslendingahópurinn slapp lifandi gegnum
tollinn með sitt Famílísjúrnal, án minnstu
tortryggni, og þótti mikið Drottins krafta-
verk. Ég sagðist hafa minnt tollarana á
kunningsskap minn við Einar Olgeirsson.
6. sept. ‘63 kl. 9.
Á matstofu hótelsins er margt um mann-
ir.n. Mest útHnzkir ferðamenn, en einnig
innfæddir sem komið hafa til þess að gera
sér dagamun, því í dag cr laugardagur.
Hljómsveitin leikur eitthvað í ætt við rokk.
Hinn rússneski björn virðist mér hvorki
hafa innréttað eyra né tilfinningu í fótum
fyrir þessháttar hljómfall. Skil ekki hvers
vegna þeir eru að spila þetta og dansa.
Kannski þeir séu bara ofurlítið snobbaðir
fyrir því sem útlent er — eins og fleiri.
Klæðnaður mundi á Reykjavíkurrúntinum
vera kallaður púkó. Litir dökkir eða með öðrum orðum mjög blandaðir. Stílleysi.
Salarkynni glæst. Lofthæð á þriðja metra, eins og í öllum öðrum húsum þessa staðar.
Innréttað með marmarasúlum, þungum (Rússar hafa sérstakar mætur á öllu viðamiklu
og traustlegu. Samt mun það nú vera að breytast, af hagsýniástæðum). Ljósakrónur
stórar og skrautlega gerðar úr efnismikilli bronssteypu og ívið miklu magni af gleri.
A miðju salargólfi gosbrunnur úr þungum slipuðum grásteini.
Hérna skal snæða hina fyrstu máltíð.
Við þurfum ekkert að hafa fyrir því að velja okkur mat því að við ferðumst á veg-
um Intúrist og borðum eftir áætlun. Túlkurinn okkar er ung og lipur dama, sem
heitir Natasja. Mjög algengt rússneskt gælunafn.
— Hún getur ekki verið rússnesk. Hún er svo hugguleg. Hún er ábyggilega frönsk,
sagði daman með Familísjúrnal og bar súpuskeiðina upp að nettlegum vörum með
Minjarnar frá stríðinu hafa enn ekki máðst út í skógunum í nágrenni Leningrad. Þar standa
sums staðar hermannastígvél og upp úr þeim hvítar leggpípur...
frönskum elegans og lagði þar með áherzlu á það, að hún sjálf hafði dvalið með er-
lendum menningarþjóðum (í þrjá daga).
Súpan smakkaðist henni illa. Hún var eins og sætsúpa á litinn, og það var nú ágætt.
Hins vegar var bragðið allt öðru vísi og það var nú ekki gott. Þetta var sem sagt
naglasúpa. Hún var samsett úr bitum af pylsum, svínakjöti, bjúgum, kindakjöti, hvít-
káli, rauðkáli, blómkáli, rauðrófum, gulrófum, eplum og yfirleitt öllum ætum hlutum
í veröldinni, en mest af pipar. Síðast bragðbætt með sýrðum rjóma.
Með okkur var einnig skáld og byltingamaður að norðan. Hann hefur ort ljóð sem
byrjar svona: Helvítið hann Bjarni Ben. — hann hafði aldrei á ævi sinni bragðað
betri súpu.
Við fengum einnig fisk með ediksýru og nautakjöt með sýrðum agúrkum. Rússar
nota ýmis konar sýrur til bragðbætis í sama hlutfalli og við notum sykur.
7. sept. ‘63.
Það gegnir furðu að fólk á borð við okkur, sem á sér því nær engan listrænan arf,
utan nokkrar ryðgaðar sylgjur og fúnar rúmfjalir, skuli heyrast digurbarkalegar radd-
ir um „kreppur" í þróun lista í öðrum löndum. Mér finnst að minnsta kosti núna, þegar
ég fer um götur Leningrad, að íslendingar hafi engan rétt til að segja orð um eitt eða
neitt, allra sízt gagnrýna listastefnur annarra þjóða, á meðan við eigum ekki svo
mikið sem eftirprentanir af hliðstæðum afkvæmum skapandi hugsunar, sem hérna má
sjá á hverju götuhorni, hvað þó handahófslausa eigin framleiðslu, svo ekki sé nú minnzt
á einhverja þjóðlega hefð í þeim efnum (nema þá helzt krosssaum).
Ermintaz-listasafnið er eitt af þeim stærstu í heimi, svo sem eðlilegt er í borg sem
um langan aldur hefur verið höfuðstaður stórveldis. Það var kappsmál hvers keisara,
að sýna sem bezt glæsileik síns veldis, og reisa hver sínum stjórnartíma sem mestan
minnisvarða. Til þess uppbyggðust mörg glæst stórhýsi hlaðin listaverkum utan og
innan. Enda má héma sjá flestar glanskórónur evrópskrar snilligáfu, frá öllum tím-
um. Ekki aðeins frásagnir og eftirprentanir eða sögur um drykkjusýki og ástabasl
manna eins og Gauguin eða van Gogh, heldur raunverulega ávexti vinnu þeirra og
þrotlausrar leitar þeirra eftir fegurð og vizku. Maður getur Framhald á bls. 36
2Q — VIKAN 40. tbl.