Vikan - 18.06.1964, Blaðsíða 10

iiaitis
: -

Stifla
DIR
nL
ÐA
Texti GK.
Hér stoöu
inennmm
áðuren
stiflan
gaf eftir
Yfirhoiö
grjót-
ruðnings
ca. 8 mtr
mSvEINN“
Flutnuigs
Flutnings-
vagn
Einn grófst undir átta metrum af grjóti, annar datt margar mann-
hæðir niður á steypuhrærivél og sá þriðji varð undir trukk í jarð-
göngum - en allir sluppu lifandi.
JQ — VIKAN 25. tbl.
Það var fyrir hérumbil 13 árum síðan,
að þrír menn voru „dæmdir til dauða“
hér á landi, þótt ekki væri það gert af
opinberum dómstól. Allar líkur bentu til
þess að líflátið færi fram innan ákveðins
tíma, en með hvaða hætti var ekki vitað
gjörla.
Svo kom að því að sá fyrsti skyldi
kveðja þennan heim, og var hann í þeim
tilgangi grafinn lifandi undir 8 metrum
af grjóti og möl.
Annar steyptist niður í 30 metra gryf ju
og kom á bakið niður á steypuhrærivél,
sem snerist af fullum krafti og malaði . . .
malaði . . .
Sá þriðji var einn staddur djúpt undir
jörðinni, í dimmum og köldum gangi,
þegar 15 tonna trukkur kom fullhlaðinn
af stórgrýti eftir göngunum og stefndi
beint á hann . . . og ók yfir hann!
Þegar áætlanir voru gerðar um bygg-
ingu írafossstöðvarinnar rétt fyrir 1950,
kom að sjálfsögðu einnig sá kostnaðar-
liður til tals, sem heitir tryggingar. Auð-
vitað þurfti að tryggja verkamennina, sem
þar mundu vinna. Hvað mundi það kosta?
Hve mörgum og alvarlegum slysum
mátti búast við?
Sænskir, danskir og íslenzkir verkfræð-
ingar leituðu og lásu, þar til þeir fundu
það út, að- samkvæmt reynslu erlendis,
mundu þrír menn sennilega láta lífið af
slysförum við framkvæmd verksins. Svo
var áætlaður tryggingarkostnaður með
hliðsjón af því — og haldið áfram með
verkið.
í þeim tilgangi að reyna að komast hjá
að særa lifandi menn, til að forða okkur
málssókn, og til að gera mér mögulegt
að fara dálítið léttilega með efnið, ætla
ég ekki að nefna menn réttum nöfnum.
En atburðir eru sannir jafnvel þótt rengja
mætti að orðaskipti séu 100% rétt. Og
svo hefjum við frásögnina með mannin-
um, sem var grafinn lifandi, sem við
skulum kalla Svein.
Hann var búinn að vinna lengi við
írafoss, þegar honum var sagt að fara
niður í göng, sem sprengd höfðu verið
djúpt undir jörðu, og vinna við það ásamt
öðrum manni, að ryðja grjóti ofan í önn-
ur lóðrétt göng, sem lágu frá botni „hellis-
ins“ þar sem hann var við vinnuna. Þar
féll grjótið svo niður langa leið og stað-
næmdist loks í flutningavagni, sem beið
við neðra opið.
Sveinn var duglegur maður og þeim
gekk vel, félögunum að ryðja lausa grjót-
inu niður í göngin. Það var langt í frá
að vagninn hefði við að flytja það burt,
og þess vegna fylltust göngin smátt og
smátt. En það var allt í lagi. Göngin máttu
gjarnan fyllast. Það var skotið fyrir þau
loku neðst, þar sem mátti opna þau eftir
þörfum og hleypa grjótinu niður í flutn-
ingavagninn. Aaðalatriðið var að hreinsa
hellinn efst, svo að halda mætti áfram
við sprengingar þar. Þess vegna héldu