Vikan - 12.08.1965, Blaðsíða 2

I FULLRI flLVORU
Munið efftip hinum margföldu
pappfrs- og kolasfum
En bragið bregzt ekki!
LARK
Hrsðsld við þrónnina
Ekki alls fyrir löngu skrifaöi
einhver upptrénaður íslenzku-
liestur grein í eitt dagblaðanna
og gerði að uintalsefni, að okkur
bæri skylda til að halda mál-
inu „hreinu“. Og hreint mál
var að hans dómi sú íslenzka,
sem töluð var á landi hér fyrir
1000 eða um það bil. Samkvæmt
þeirri kenningu eigum við að
nota blót í staðinn fyrir messa
og goði i staðinn fyrir prestur.
Þessi bréfritari er raunar ekki
einn um að afneita því með
öllu, að nokkur þróun megi eiga
sér stað í málinu. Samkvæmt
því ber að skrifa fjöldann allan
af orðum i gæsalöppum, þar sem
þau teljast ekki forn-norrænum
stofni.
Á sama liátt hefur það eignazt
ítök í mörgum að berjast hat-
rammlega á móti því, sem kallað
er einu nafni „útlend áhrif“.
Hvað er þá íslenzkt? Er það
ekki að búa i torfbæjum
og ganga í heimaofnum vað-
málsfötum með sortulyngslitaða
skinnskó á fótum? Er það ekki
að halda sig við hestinn sem
samgöngutæki og ýta á flot ára-
kænum til fiskjar?
Allar þessar svokölluðu fram-
farir eru til orðnar fyrir útlend
áhrif: Steinsteypa, rafmagn,
skólakerfið, sjúkrahúsin, mennt-
un vísindamanna, listin og hvað
væri ekki hægt að telja upp?
Jafnvel það bezta, sem samið
hefur verið á islenzka tungu,
það hefur að einhverju leyti
verið gert eftir útlendum fyrir-
myndum og undir útlendum á-
hrifum. Allir beztu listamenn
okkar hafa lært og unnið erlend-
is. Þeir hafa kunnað góð skil
á því bezta í erlendri list og
hagnýtt sér það við úrvinnslu
úr íslenzkum viðfangsefnum.
Annars á menningin að vera í
hvað mestri hættu fyrir útlend-
um áhrifum. En hverslags fyrir-
hrigði væri hún, ef stöðug er-
lend áhrif væru ekki fyrir liendi
til að frjóvga hana og eggja? Við
ættum að vera minnugir þess,
þegar úrkynjað rímnaþrugl var
það helzta, sem samið var á
tungu feðranna, enda dæmigert
einangrunarfyrirbrigði.
Vitaskuld verður málið að
þróast með eðlilegum hætti og
það er beinlínis nauðsynlegt að
til komi einhver útlend áhrif á
líf|okkar og menningu. Það er
að segja: Góð áhrif. Aðeins ein
hætta er á ferðinni; að okkar
forpokaða fræðslukerfi bregð-
ist því að innræta unglingunum,
hvað eru lioll og livað eru slæm
áhrif. GS.
2 VIKAN 32. tbl.
/ ■■ ! /-■ í ,
/:i/ i