Vikan - 16.04.1970, Qupperneq 21

í nýlega útkomnu skólablaði Kennaraskóla fs-
lands, er grein eftir SVEIN GUÐJÓNSSON, orgel-
leikara hljómsveitarinnar Roof Tops og nem-
anda í K.f. Greinin er forvitnileg á margan hátt,
og því fórum við þess á leit við Svein að fá að
birta hana - hvað hann góðfúslega leyfði.
BÍHLÞANKAR
Fyrir nokkru kom ritstjóri
þessa málgagns (Örvar-Odds) að
máli við mig og var hann næsta
miður sín. Kvað hann síðasta
afkvæmi sitt lítt hafa fallið í
andlega ófrjósaman jarðveg
kennaraskólanema, þar eð ekk-
ert var ritað eða rætt um vanda-
mál það er nú um nokkurt skeið
hefur tröllriðið andans burðar-
bitum í heimsmenningunni, þ.e.
bítlið. Og satt er það. Bítlið er
orðið átrúnaður, — ný trú, og
spámenn trúarinnar, síðhærðir
að dæmi Krists og lærisveina
hans, reika nú um gjörvalla
heimsbyggðina og breiða út boð-
skapinn. Mikið hefur unnizt, því
að nú er varla til það ungmenni
er ekki fellur rafknúnum hljóm-
um til fóta. Æskumenn um heim
allan hafa slegið skjaldborg um
hina nýju trú og erum vér, af-
komendur víkinganna þar engin
undantekning. Af þessum ástæð-
um taldi ritstjóri Örvar-Odds það
skyldt að gera þessum málum
einhver skil í blaðinu.
Átrúnaður í þessari mynd, á
tónlistarmönnum og söngvurum,
hófst með Frank Sinatra. Dýrk-
unin þá var þó eins og krækiber
í helvíti miðað við það sem
seinna átti eftir að verða, er ung-
ur sveinn sem einnig var banda-
rískrar ættar, ruddist skyndilega
fram með nýjar og athyglisverð-
ar hugmyndir varðandi söng,
hljóðfæraslátt og tilburði. Þessi
maður var Elvis Veron Presley.
Fljótlega kom í ljós að þarna var
á ferðinni mesti tónlistarvið-
burður aldarinnar. Nú fyrst hófst
átrúnaðurinn fyrir alvöru. Elvis
skók sig, og lög hans hljómuðu
heimshornanna á milli og vörp-
uðu ljóma og fyllingu inn í hug-
skot unglinganna sem fram að
þeim degi er Presley var upp-
götvaður hafði verið haldið niðri
með tilliti til tilfinninga og skoð-
ana. Var almennt talið að Elvis-
artrú eða rokktrú myndi haldast
eða ríkia fram yfir næstu alda-
mót. Þetta fór þó á annan veg.
Þótt Elvis hafi vissulega gjör-
brevtt dægurlagaheiminum og
snúið hugum og aðdáun æsku-
fólks frá íþróttamönnum til
dægurlagastjarna var hann þó
ekki, eins og margir héldu fyrst,
Messías sjálfur, heldur lagði
hann grundvöllinn að komu
„meistaranna" líkt og Jóhannes
skírari forðum.
Á öndverðu ári 1963 gerðist
svo undrið. Fjórir piltar frá Liv-
erpool sem kölluðu sig The Beat-
les, komu fram á sjónarsviðið og
hafa nú á örfáum árum gjör-
breytt útliti, viðhorfum og hugs-
anagangi ungmenna hvar sem er
á jarðkringlunni.
Að fordæmi Krists komu bítl-
arnir sér fljótlega upp hópi læri-
sveina sem sitja við fótskör
meistaranna, hlýða á orð þeirra
og útbreiða. Nú eru þessir læri-
sveinar dreifðir um víða veröld
og túlka boðskapinn hver með
sínu nefi. Að sjálfsögðu hafa hér,
eins og í öllum trúarbrögðum
sprottið upp hin ýmsu afbrigði.
Verður hér lítillega minnzt
þeirra og nefndir nokkrir þeirra
spámanna sem þykja hvað
merkastir í dag.
Bítilmennin, en svo nefnast
spámenn þessa nýja átrúnaðar,
hafa haft þann háttinn á að hópa
sig saman nokkrir í senn og
mynda þannig heildir sem
nefndar eru hljómsveitir eða
„grúppur“ á fagmálinu. Þannig
er talið að markmiðinu verði
bezt náð. Almennt er álitið að
næst sjálfum meisturunum að
frægð séu piltar þeir er kalla sig
The Rolling Stones (Hinir velt-
andi steinar, lauslega snarað á
islenzku). Þeir fluttu tónlist
nokkuð frábrugðna þeirri er
Bítlarnir fluttu, þótt byggt væri
á sama grunni, þ.e. rokkinu.
Tónlist þessi hefur verið nefnd á
íslenzku „taktur og tregi“
(„rythm and blues“ á frummál-
inu). Steinarnir komu fram um
svipað leyti og Bítlarnir og náðu
fliótlega slíkum vinsældum að
um tíma leit út fyrir að þeir
kæmust framar sjálfum meistur-
unum. Svo varð þó ekki. Eftir
þetta fór heldur betur að komast
skriður á málið. Fjöldinn allur
af hinum minni háttar spámönn-
um skutust upp hér og þar, en
þó aðallega í landi Engilsaxa. Má
hér nefna hljómsveitirnar Deiv
Klark Fimm, Hinar blaktandi
bláu verkamannabuxur (The
Swinging blue Jeans) Einsetu-
menn Hermanns (Herman‘s Her-
mits) svo að eitthvað sé nefnt.
Átrúnaðurinn breiddist fljótt yf-
ir heimsbyggðina, og fórum við
Framhald á bls. 37.
Þættinum hefur borizt tölu-
vert magn af bréfum, en enn sem
komið er er ekki ástæða til að
birta nema tvö þeirra, þar sem
þau eru einu er borist hafa með
fullu nafni og heimilisfangi.
Þessi regla verður haldin í fram-
tiðinni: Engin bréf verða birt
nema fullt nafn og heimilisfang
sendanda fylgi. Hin fara beint í
ruslakörfuna. Framvegis verður
þetta hólf hér í þættinum þeg-
ar efni og ástæður leyfa og við
lofum að gera okkar bezta í að
svara öllu um popp — svo fram-
arlega það er popp í hinum sið-
mcnntaða heimi. Utanáskriftin
er:
HEYRA MÁ....
VIKAN, BOX 533
REYKJAVÍK.
Kæri þáttur:
Við erum hérna fjórar stelpur,
sem langar til að biðja þig um að
birta fyrir okkur, ef hægt er,
heimilisföng þeirra Jónasar
Jónssonar í Náttúru, Gunnars
Jökuls í Trúbrot og Arnars Sig-
urbjörnssonar í Ævintýlri. Svo
langar okkur líka til að vita hvað
þeir eru gamlir og hvort þeir eru
giftir eða trúlofaðir.
Með kærri kveðju,
HGSV, Hrísey.
Jónas á heima á Laugarnesvegi
72, Gunnar Jökull býr í Álfheim-
um 30 og Arnar í Skeiðarvogi
141.
Kæri þáttur:
Hvenær kemur platan með
hljómsveitinni POPS? Verður
það ekki bráðlega?
Sævar Sverrisson,
Grænuhlíð 9, Reykjavík.
Því miður hefur ekkert verið
ákveðið um útkomu þessarar
hljómplötu, en við vitum þó að
nokkrir aðilar vinna af fullu
kappi að því að sú plata verði að
raunveruleika — og þá jafnvel
með vorinu.
16. tbi. VIICAN 21